محمد آسیابی بخشکندی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، واحد مرند، گروه شهرسازی و جغرافیا ، مرند ، ایران
سلدا نظری - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سلماس، گروه شهرسازی ، سلماس ، ایران

فضاهای شهری از جمله مسائلی است که همواره ماهیت فرارشته ای به خود دیده است. به دلیل تاثیرگذاری همه جانبه طیف کثیری از مطالعات بر ساخت و طراحی و شکل گیری فضاهای شهری و تاثیر کلیه طرحهای مرتبط با مباحثکالبدی و تجسمی نظیر طرحهای معماری ، شهرسازی ، طراحی شهری بر این مساله، ماهیت مذکور قابل درک است. ارائه این درس تحت عنوان تحلیل فضاهای شهری به دانشجویان معماری کوششی است در جهت ورود دانشجویان این رشتهبه عرصه شهرها و فضاهای شهری و آشنایی با مفاهیمی اساسی تر و تاثیرگذار در مجموعه های معماری . از این رو ارائهاین درس به دلیل ورود مباحث برنامه ای و واقع گرایانه، توام با آشنایی با مسائل اقتصادی، اجتماعی ، جامعه شناسی ، جمعیتی، شهری و معماری شهری و ... است. بنابراین آشنایی با فضاهای شهری و دانش طراحی شهری و ضوابط شهریو چگونگی تأثیر آن در کالبد شهر و عناصر معماری، از جمله مطالب پیش رو با هدف پوشش مطالب مندرج در شرح درس بوده که گردآوری و تدوین گردیده است. امید است که بتوان با تکمیل آن در سالهای بعد روند رو به رشدی را برای ایندرس پیش بینی نمود.در جریان ساخت و ساز در کشور ما فضاهای شهری مورد بی توجهی فراوانی واقع شده اند . ابعاداین مساله در دهه های اخیر دامنه دارتر شده است زیرا که توسعه شهر عمدتاً متوجه مسائل کمی بوده و تامین کمیت در اولویت قرار داشته و کیفیت تحت الشعاع کمیت قرار گرفته است. نتیجه طراحی با این پیش فرض ، فضاهایی است کهتنها تعدادی عدد و نفر را در خود جای می دهد ، بدون آنکه به نیازهای ادراکات و رفتارهای آنها در زندگی روزمره بهایی داده شود.دامنه این معضلات به طرح های بهسازی و نوسازی فضاهای شهری نیز رسوخ پیدا کرده است. در بهسازی ،بسیاری از فضاهای شهری موجود قربانی پاسخگویی به مسائل کمی و با فعالیت تک بعدی در آنها می شود. این تحقیقدر پی آن است به پرسش های زیر پاسخ دهد:  فضای شهری چیست؟  آیا تاثیرات متقابل انسان و فضاهای شهری در کیفیت ومطلوبیت آن رابطه ای مثبت دارد؟  نیازها ، ادراکات و رفتارهای انسانی چه تاثیری بر این رابطه می گذارد؟ آیا معیار ، ضوابط و ایده های کلی فضای شهری در شهرهای ما تحقق یافته است؟  عمده ترین مشکلات گریبانگیر فضاهای شهری ما کدامین موارد می باشند؟هدف این تحقیق کمک به تقویت و رشد بینش طراحی شهری نسبت به فضاهای شهری و توانایی هویت بخشی به آنها می باشد. با این اوصاف، یافتن راه حلها ، الگوها و شیوه هایی برای حل مسائل و مشکلاتی که گریبانگیر فضاهای شهری موجود هستند و تقویت روحیه مشارکت شهروندان در کنترل و نگهداری فضاهای شهری ، در این تحقیق مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرد.

فضای شهری ، تحلیل و تفسیر ، فعالیت