بررسی الگوی توزیع و منشا رسوبات در بستر فلات قاره دریای عمان

فلات قاره دریای عمان محدوده بسیار باریکی به وسعت تقریبی 5000 کیلومتر مربع است که طول خط ساحل آن از مرز پاکستان تا تنگه هرمز 500 کیلومتر است[ 1]. این محدوده در بیشتر مناطق محدوده آبهای سرزمینی کشور ایران بوده وعمق صفر تا 200 متری را شامل میگردد.در طی کروز472 MG-2007GOO نمونه رسوب سطحی در یک شبکه سیستماتیک 5 در 5 کیلومتر[ 2] از بستر فلات قاره برداشت گردید. نمونه ها در آزمایشگاه های سازمان زمین شناسی کشور مورد آنالیزهای رسوب شناسی دانه بندی(الک شیکر مرطوب برای ذرات درشت ، [ تر از 63 میکرون و دانه بندی لیزری برای ذرات ریزتر از 63 میکرون) [ 3]، کلسی متری(تعیین محتوی کربنات کلسیم و دولومیت شناسایی کانی های رسی به روشXRDمورفومتری و مورفوسکوپی قرار گرفتند. همره با آنالیز دانه بندی، پارمترهای رسوبی مانند میانگین، میانه، جورشدگی، کج شدگی و کشیدگی نیز محاسبه گردیدبراین اساس در رسوبات سطحی فلات قاره 11 تیپ رسوبی مشاهده می گردد[ 5]. میزان کربنات کلسیم از 8 درصد تا 85 درصد در تغییر است. نقشه های توزیع بافت رسوبات(رس، سیلت، ماسه، گرانول، تیپ رسوب، کربنات کلسیم، دولومیت و ...) در محیط ArcGISبرای فلات قاره تهیه گردید. مهمترین کانی های رسی دریای عمان ایلیت و کلریت بوده و به مقدار بسیار کمتری مونت موریلونیت دیده می شود. مهمترین کانی های سازنده رسوبات کوارتز، کربتات تخریبی، فلدسپات، میکا و می باشند. اندازه ذرات از ساحل به سمت اعماق زیادتر کاهش می یابد بگونه ای که از عمق بیش از 30 متر تیپ غالب رسوبات گل با کمی گروال می باشد که ذرات گراولی نیز عمدتاً پوسته های صدفی می باشند.در مجموع رسوبات دارای دو منشا آواری(رودخانه ها و باد) و بیوشیمیایی می باشند. فلات قاره دریای عمان یک محیط رسوبی دوگانه آواری بیوشیمیایی است که غالبیت با محیط آواری می باشد. محیط های کربناته به صورت ریف های کوچک و منفردی که غالباً ریف های مرجانی هستند قابل مشاهده می باشند. این ریف ها بصورت محدود در مناطق خلیج چابهار، تنگ، میدانی و جاسک وجود دارند.

Keywords:

دریای عمان , فلات قاره , تیپ رسوب , محیط اواری , محیط کربناته