رضا احمدیان - استادیار ، دانشگاه آزاد اسلامی
سحر مختاری - کارشناس ارشد ، سازمان بنادر و دریانوردی
محمدحسین نعمتی - کارشناس ارشد ، سازمان بنادر و دریانوردی

کشور ایران با بالغ بر 5000 کیلومتر خط ساحلی، یکی از کشورهایی است که محدوده قابل توجه از سرزمین آن در ارتباط مستقیم با دریاست.اقتصاد، گردشگری، پراکندگی سکونتگاه های زیستی، مناطق حساس و ارزشمند زیست محیطی و ... زیرسیستم هایی هستند که از دریا تاثیرپذیرفته و بر آن تاثیر می گذارند. در این میان نوع بهره برداری از زمین تبلور برآیند نیروهای موثر در سرزمین است. اقتصاد و محیط زیست راشاید بتوان دو زیرسیستم اصلی در برهم کنش نیروهای فوق معرفی کرد. انعکاس فضایی روابط فوق همان است که بر سطح زمین به صورت محیط کالبدی و مصنوع نمایان می شود.مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، یکی از گام های اساسی در پاسخ به مسایل زیست محیطی و بهره برداری از منابع طبیعی در سواحل بوده و بخش مهمی از دستور کار جهانی در قرن بیست و یکم می باشد. امروزه هیچ طرح توسعه ای نیست که به ایده توسعه پایدار، دست کم درمطالعات پایبند نباشد. شاید یکی از عرصه هایی که توسعه پایدار نقشی پایه دارد، عرصه سواحل است. این مهم در بسیاری از کشورهای توسعهیافته به سیاست های کنترل و پایش توسعه ترجمه شده است. مقاله حاضر حاصل بخشی از مطالعات انجام شده در طرح مدیریت یکپارچه سواحل است که به مبحث برنامه ریزی کاربری پرداخته است.در مطالعات فوق دو سوال کلیدی مطرح است؟ الزامات و زمینه های برنامه ریزی کاربری زمین در مناطق ساحلی چیست؟  چگونه می توان بهترین نوع استفاده را برای زمین های مناطق ساحلی تعریف کرد؟ رویکرد طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی با احترام به مبانی توسعه پایدار شکل گرفته است که بر مبنای ملاحظات اکوسیستمی استوار استو با هدف رفع منازعات به دنبال سازگاری فعالیتهای ناحیه ساحلی با یکدیگر بوده و مناطقی را که می باید توسعه یابند، حفاظت یا نگهداری شوند شناسایی میکند. باید توجه داشت که مقیاس نقشه های مطالعات انجام شده بسیار متنوع و از مقیاس1/25000تا1/250000 متغیربوده اند ازاین رو خروجی مطالعات را باید در مقیاس های بسیار کلان مورد قضاوت قرارداد. از سوی دیگر یکی از مولفه های مهم در برنامه ریزی کاربری زمین مولفه های اقتصادی و بازار زمین و مستغلات است که می تواند منافع و هزینه ها را به صورت بهینه مورد ارزیابی قرار دهد. در مطالعات کاربری مطلوب طرح ICZM مقیاس و پرسپکتیو مطالعات اجازه ورود به جزئیاتی چون اقتصاد را فراهم نمی آورد. به همین دلیل، مطالعات کاربری مطلوب بر توان سنجی اکولوژیکی سرزمین استوار است. به عبارت دیگر در این مطالعات کیفیت خاک و منابع آب، تاسیسات، زمین شناسی و محیط زیست مبنای قضاوت برای مطلوبیت یک کاربری بوده است، در حالی که برای استقرار یک فعالیت و مکان یابی دقیق برای آن به مسائلی بسیار جزئی تری چون قابلیت سرمایه گذاری و برگشت سرمایه، دسترسی ها، جذب نیروی انسانی و ... مبنای قضاوت می باشند

مدل پهنه بندی، کاربری مطلوب اراضی، مناطق ساحلی، توان اکولوژیک، اراضی برنامه ای