فاطمه رادمنش - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات؛ دانشکده کشاورزی دانشگاه بروجرد
شهرام نخجوان - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه بروجرد
ایرج لک زاده - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین وراثت پذیری ژنوتیپ های امید بخش جو در سال زراعی 92-1391 در قالب طرحبلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقات کشاورزی اهواز انجام گرفت. صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول سنبله با ریشک، طول سنبله بدون ریشک، وزن هزار دانه، مساحت برگ پرچم، تعداد سنبلچه در سنبله، شاخص برداشت، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، عملکرد، عملکرد بیولوژیک، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا گرده افشانی، تعداد روز تا گلدهی، طول دوره پر شدن دانه مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها برای کلیه صفات مورد بررسی وجود داشت که نشانگر وجود تنوع ژنتیکی در این ژنوتیپ ها بود. ژنوتیپ های شماره 19،3،15،5،2دارای بیشترین عملکرد دانه بودند.بررسی ضرایب همبستگی نشان داد صفت تعداد دانه در سنبله بیشترین میزان همبستگی (**0/96 =r) را با عملکرد دانه داشت. تحلیل مولفه های اصلی 17 متغیر مورد بررسی را به 6 مولفه معرفی کرد که این 6 مولفه 87/6 درصد از تغییرات را توجیه نمودند. صفات تعداد روز تا رسید گی، تعداد روز تا گرده افشانی، تعداد روز تا گلدهی، تعداد دانه در متر مربع برای مولفه اول و صفات شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله، عملکرد، عملکرد بیولوژیک برای مولفه دوم مهمترین صفات بودند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، ژنوتیپ های مورد ارزیابی را در سه گروه متفاوت قرار داد. کلاستر 1 با 6 ژنوتیپ شامل ارقامی بود که از نظر چهار صفت بالاتر از میانگین کل بودند.کلاستر 3با 6 ژنوتیپ اکثر صفات بالاتر از میانگین کل بودند.کلاستر 2 با 8 ژنوتیپ اکثر صفات بالاتر از میانگین کل و برخی صفات حد واسط بودند.

تنوع ژنتیکی، جو،همبستگی، تجزیه به مولفه های اصلی، تجزیه خوشه ای