امین آناقلی - عضو هئیت علمی مرکز ملی تحقیقات شوری
سید علی طباطبائی - عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد

به منظور تعیین میزان تحمل به شوری لاین های جو شامل لاین (ARIGASHAR/MACOUEE) لاین4 (LB.Iran/Una8271//Glorin) و رقم رودشت و جو افضل، آزمایشی بصورت طرح اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار و طی دو سال (88-1386) در مزرعه تحقیقاتی شوری صدوق در شهرستان یزد انجام گردید. تیمارهای آزمایش شامل شوری آب آبیاری در 5 سطح شامل 14،11،8،5،2 دسی زیمنس بر متر در کرتهای اصلی و رقم در 4 سطح شامل جو افضل، رودشت، لاین 1 و 4 در کرتهای فرعی بطور تصادفی قرار گرفتند. متوسط شوری عصاره اشباع خاک در طول فصل رشد در منطقه توسعه ریشه برای شوری آب آبیاری 14،11،8،5،2 دسی زیمنس بر متر در سال اول به ترتیب 2/9، 5/3، 7/6، 8/5 و 10/4 دسی زیمنس بر متر و درس ال دوم 2/68، 5/04، 6/22، 8/76 و 10/45 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج آزمایش نشان داد که بین عملکرد دانه در سطوح مختلف تیمارهای شوری در سال اول و دوم به ترتیب اختلاف معنی داری در سطح احتمال 5% و 1% وجود داشت. بیشترین عملکرد دانه در سال اول در شوری آب 2 ds/m به میزان 5250/00kg/ha و در سال دوم در شوری آب 5 ds/m با میانگین عملکرد 6306/22 kg/ha بدست آمد. بر اساس میانگین دو سال کاهش عملکرد دانه در شوری های آب 5، 8، 11 و 14 دسی زیمنس بر متر نسبت به شوری آب 2 ds/m به ترتیب معادل 2/63، 12/74، 21/04 و 24/46 درصد بود. بطور متوسط در طی دو سال آزمایش بالاترین عملکرد دانه در لاین 4 و رقم رودشت بدست آمد که با لاین 1 و رقم افضل تفاوت معنی داری نداشت. اما بر اساس تجزیه سالانه در هر دو سال آزمایش در بین ارقام تفاوت بسیار معنی داری وجود داشت. بطور کلی آستانه تحمل به شوری رقم جو افضل، لاین 1، لاین 4 و رقم رودشت به ترتیب 2/58، 3/64، 3/48 و 5/30 دسی زیمنس بر متر برآورد گردید. شیب کاهش عملکرد پس از نقطه آستانه برای ارقام فوق به ترتیب 3/80، 3/63، 3/97 و 3/08 درصد بدست آمد. شاخص تحمل به تنش شوری (ST-index) نیز برای ارقام فوق به ترتیب 17/16، 17/08، 18/03 و 21/33 برآورد گردید.

جو، تنش شوری، آستانه تحمل به شوری، عملکرد دانه، شاخص حساسیت