زینب محمودی - دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی آبخیزداری، دانشگاه لرستان
ناصر طهماسبی پور - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه لرستان

حوزه آبخیز امروزه در بسیاری از زمینه های مدیریتی به عنوان محور برنامه ریزی مورد پذیرش و استفاده قرار گرفته است.طبیعی است که در مدیریت جامع آبخیز پس از طراحی مراحل مختلف برنامه ریزی، مهمترین مرحله، انتخاب بهترین طرح برای حوزه آبخیز به شمار می رود. آبخیزداری که همانا مدیریت جامع و همه سونگر در بهره برداری از منابع آب و خاک و پوشش گیاهی در قالب طرح های توسعه پایدار می باشد در جهان عمری کمتر از نیم قرن دارد. هر چند اجرای روشهای حفاظت خاک به شکل کنونی آن از حدود دو قرن پیش در کشورهایی همچونفرانسه،ایتالیاوآلمان آغازگردید ولی پاره ای روش های سنتی عمری طولانی تردر کشورهایی چون ایران ، هند ، نپال و جنوب شرق آسیا دارند. حوزه آبخیز امروزه در بسیاری از زمینه های مدیریتی به عنوان محور برنامه ریزی مورد پذیرش و استفاده قرار گرفته است. طبیعی است که در مدیریت جامع آبخیز پس از طراحی مراحل مختلف برنامه ریزی، مهمترین مرحله، انتخاب بهترین طرح برای حوزه آبخیز به شمار می رود. استان کرمان با مساحتی بالغ بر 3/18 میلیون هکتار دارای 800 هزار هکتار اراضی کشاورزی و بیش از 23 هزار منبع آبی (عمدتاً چاه ) می باشد . حدود دو سوم استان مناطق کوهستانی و تپه ماهوری و یا به عبار تی حوزه های آبخیز با فرسایش آبی می باشدکه متوسط فرسایش آبی حوزه های آبخیز سالانه 210 میلیون تن ومیزان رسوب حمل شده به پائین دست 75 میلیون تن برآورد شده است . طی 33 سال گذشته 20 سال خشکسالی اتفاق افتاده و در ترسالیها نیز عمدتاً در مناطق فصل تابستان با کمبو د آب مواجه می باشند . همچنین در 48 سال گذشته بالغ بر 570 مورد سیل در استان گزارش شده که خسارات زیادی را تحمیل نموده اند . از طرفی در استان چندین سد مخزنی موجود و یا در دست ساخت می باشد که با خطر پرشدن از رسوبات مواجه می باشند بر این اساس اگرچه مدیریت آبخیزداری با مطالعه بخشی از حوزه های آبخیز و اجرای 1845 مورد بند خاکی و بیش از 700 مورد بند سنگ وسیمانی و گابیونی و 3400 مورد خشکه چین و 4340 هکتار عملیات بیولوژیک و غیره در جهت کنترل فرسایش و رسوب ، سیل و کم آبی اقدام نموده اما عملیات مذکور تنها حدود 3 درصد از مساحت استان را تحت پوشش قرار داده است .

آبخیزداری، کرمان، مدیریت، توسعه پایدار