همایون کانونی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
یدالله فرایدی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور
علی سعید - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

به منظور شناسایی و انتخاب ارقام متحمل به خشکی و سازگار به شرایط آب و هوایی نواحی مرتفع غرب کشور این پروژه با نام اختصاری CIDTN-2013 شامل 43 لاین ارسالی از ایکاردا به اضافه یک لاین حساس به خشکی (ILC 3279) در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با دو تکرار در سه منطقه کردستان، ارومیه و مراغه به مدت یک سال (92-1391) به اجرا درآمد. کاشت آزمایش در نیمه دوم اردیبهشت ماه انجام شد و لاین آزمایشی تکرار شد. در مدت اجرای پروژه از صفاتی مانند درصد سبز محصول، تعداد روز از کاشت تا گلدهی حد 50 درصد و رسیدن کامل، میزان تحمل به خشکی، بنیه یا قدرت هر ژنوتیپ، وزن 100 دانه و عملکرد دانه یادداشت برداری به عمل آمد. تجزیه واریانس ساده هر منطقه نشان داد که در تمامی نقاط، تفاوت بین لاین های تحت بررسی از لحاظ امتیاز تحمل خشکی (DTS) معنی دار بود. همچنین ژنوتیپ های آزمایشی در مراغه و ارومیه از نظر عملکرد دانه با یکدیگر اختلاف معنی دار داشتند. بر اساس تجزیه واریانس مرکب، اثر متقابل ژنوتیپ در محیط برای عملکرد دانه معنی دار بود (0.05>P). مقایسه میانگین سه مکان حاکی از آن بود که تعدادی از ژنوتیپ های تحت مطالعه از جمله لاین های شماره 2 (FLIP03-22C)، 27 (FLIP08-112C)، 9 (FLIP06-57C) و 40 (FLIP879-59C) تحمل مناسبی به تنش خشکی داشته، از عملکرد بالاتری برخوردار بودند و برای بررسی در آزمایشات پیشرفته گزینش شدند.

تحمل به خشکی،عملکرد دانه،آزمایشات بین المللی،نخود زراعی