محمد اکبری - دانشجوی دکتری شیلات دانشگاه هرمزگان
اسحق زکی پور رحیم آبادی - استادیار گروه شیلات دانشگاه زابل
محمدحسین خانجانی - دانشجوی دکتری شیلات دانشگاه ارومیه

از جمله ترکیبات مهمترین تنظیماتی که انواع ماهیان باید در محیط های اختصاصی خود اعمال کنند حفظ تعادل آب و نمک در حد مناسب است. گونه های محدودی وجود دارند که غلظت نمک داخلی آنها به غلظت محیط اطرافشان نزدیک می باشد. سلولها برای زنده ماندن به یک محیط با غلظتهای خاصی از مواد معین از جمله یونهای محلول در آب نیاز دارند، بنابراین محیط داخلی بدن ماهیان باید دارای مجموعه ای مورد نیاز از نمکهای یونیزه، قلیاییت و ترکیبات آلی محلول باشد، در حالیکه محیط خارجی دارای مجموعه متفاوتی از این عوامل است. لازمه فراهم شدن امکان برقراری توازن و تعادل در غلظت مواد و یونهای موجود در خون و تثبیت آنها در حد معین، عبور آنها بر اساس مکانیسمهای تنظیمی موجود از یک طرف غشاء به طرف دیگر آن می باشد تا بدین ترتیب امکان یکسان کردن غلظت مواد و یونهای مورد بحث خون با آب محیط زندگی ماهی میسر گردد. از دست رفتن یونها و مولکولهای حیاتی برای ماهی نظیر آب و یا وارد شدن یونهای خاص به خون و بافتهای ماهی و بالارفتن غلظت آنها می توانند بصورت تهدیدی برای ادامه حیات ماهی در آیند. در این مقاله به بررسی عملکردهای ارگانهای مختلف درگیر در تنظیم اسمزی پرداخته می شود.

تنظیم اسمزی،تعادل،یونها،ماهی