پریوش رئیسی - کارشناس ارشد باغبانی،سازمان جهاد کشاورزی استان چهارمحال بختیاری_شهرکرد
پژمان طهماسبی - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری،دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی،دانشگاه شهرکرد
اصغر شاهرخی - مربی ارشد،اکوتاکسونامی گیاهی،دانشگاه پیام نور شهرکرد
سمانه اسماعیلی فارسانی - دانش آموخته کارشناسی علوم باغبانی،دانشگاه شهرکرد

کلپوره با نام علمی Teucrium polium متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) می باشد که عنوان دارویی گیاهی سنتی جهت درمان بسیاری از بیماریها از جمله مشکلات دستگاه گوارش، دیابت، ضد تورم، آنتی باکتریال و آنتی اکسیدان شناخته شده است. در اکثر نقاط دنیا از جمله امریکا، اروپا و آسیا توانایی رویش دارد که به علت جوانه زنی محدود و برداشت بی رویه از طرف افراد محلی باید مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش تاثیر عوامل محیطی بر پراکنش اکولوژیک گیاه کلپوره در منطقه تنگ صیاد استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. به منظور مطالعه بر روی این گونه، تعداد 14 ترانسکت (هر ترانسکت 5 پلات 2×2 با مساحت 4 مترمربع) در منطقه مذکور به صورت تصادفی سیستماتیک انتخاب و خاک منطقه در عمق 20 تا 0 و 40 تا 20 سانتی متری نمونه برداری و جهت آنالیز مورد آزمایش قرار گرفت و همچنین عوامل توپوگرافی مثل درصد و جهت شیب نیز اندازه گیری شد، اطلاعات با استفاده از نرم افزارهای SPSS و PC-ORD مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد این گونه در شیب های جنوبی به دلیل استفاده بهینه از انرژی خورشید و ایجاد شرایط مطلوب جهت رشد پراکنش بیشتری داشته است همچنین به دلیل اشکال مختلف زیستی در خارج از خاستگاه خود نیز پراکنش داشته که نشان دهنده قدرت استقرار این گونه در شرایط آب و هوایی متفاوت و توانایی تطبیق با محیط می باشد. دیگر یافته های مطالعه حاکی است که عوامل متعددی حضور گونه در منطقه را کنترل می کند که از مهمترین عوامل موثر بر پراکنش گونه علاوه بر عوامل توپوگرافی، می توان عوامل خاکی همچون منگنز، نیتروژن و درصد شن را نام برد. پارامترهای گیاهی گونه با منگنز و پتاسیم را می توان به دلیل حضور گونه و تاثیر بر خاک تحت رویش دانست به طوری که این گونه با رویش در خاک با بافت لومی می تواند جذب عناصر را تسریع بخشیده به رشد خود ادامه دهد.

پراکنش اکولوژیک،عوامل محیطی،کلپوره،گیاه دارویی