ایمان دمیری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد
حامد خیراندیش - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزدایی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان
کامران خرد - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی،دانشگاه اردکان

به منظور ارزیابی کمی رسوب دهی حوضه های آبخیز فاقد آمار استفاده از مدل های تجربی اجتناب ناپذیر است. مدل EPM یکی از مدل های مورد استفاده در ایران می باشد که بعضاً مورد ارزیابی قرار گرفته و لیکن اغلب ارزیابی ها با استفاده از آمار رسوب رودخانه ها انجام پذیرفته و از اندازه گیری مستقیم رسوبات در مخازن سدها و بندها کمتر استفاده شده است در صورتی که اندازه گیری رسوبات مخازن سدها و بندها از دقت بالاتری برخوردار است. در این تحقیق حوزه آبخیز دم تنگ در استان فارس شهرستان داراب انتخاب شد، در خروجی این حوزه سدهای خشکه چین، سنگ چین ملات دار احداث گردید که رسوبات پشت سدها ته نشین شده بود، مقدار رسوبات ته نشین شده در مخازن این سدها از طریق عملیات نقشه برداری و نرم افزار surfer محاسبه شد. وزن مخصوص ظاهری رسوبات نیز اندازه گیری شد و مقادیر حجمی رسوبات به مقادیر وزنی تبدیل گردید. با استفاده از مدل EPM مقدار رسوب تولیدی حوزه ها به صورت حجمی و وزنی برآورد گردید و نتایج نشان داد که میانگین برای مقادیر حجمی و وزنی رسوب دهی برآورد شد که میزان رسوبات در روش EPM نسبت به روش اندازه گیری مستقیم زیادتر است. نتیجتاً اینکه در روش اندازه گیری مستقیم به دلیلی بالا بودن میزان خطا و همچنین به دلیل اینکه منطقه از نظر زمین شناسی حساس به فرسایش و میزان رسوبات زیاد بوده، در این روش اندازه گیری مستقیم میزان رسوبات را نسبت به روش EPM کمتر برآورد کرده است. نتیجه می گیریم روش EPM به دلیل میزان رسوبات بالاتر نسبت به اندازه گیری مستقیم برآورد دقیق تری انجام داده است و در منطقه قابل اجرا می باشد.

ارزیابی، مدل EPM ، سدهای اصلاحی، نرم افزار SURFER ، حوزه آبخیز دم تنگ داراب