پرویز نیک منش - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا
سیدابراهیم کمالی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا
معرفت قاسمی

این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل انجام گرفت. آزمایش با به کارگیری 8 رقم گندم نان، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر رقم بر کلیه صفات کمی و کیفی مورد مطالعه به جزء وزن کل بوته معنی دار است. بالاترین تعداد دانه در سنبله از ارقام میهن و M717 و بالاترین وزن هزار دانه از رقم میهن به دست آمد و کمترین آن متعلق به رقم سایسونز بود. مشخص شد که بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب مربوط به ارقام میهن و بزوستایا می باشد. باتوجه به مقایسه میانگین صفات کمی، ارقام میهن، پیشگام و شهریار بدون تفاوت آماری معنی دار، بیشترین میزان پروتئین دانه را داشتند، در حالی که کمترین محتوی پروتئین دانه متعلق به رقم کاسپارد بود. بالاترین عدد زلنی از رقم شهریار به دست آمد و پایین ترین عدد زلنی متعلق به رقم M717 بود. بالاترین سختی دانه متعلق به رقم میهن بود. رقم کاسکوژن بیشترین میزان رسوب SDS را داشت و کمترین آن از رقم بزوستایا به دست آمد. صفت محتوی پروتئین دانه همبستگی مثبت اما غیرمعنی دار با عدد زلنی و گلوتن خشک داشت. پارامتر عدد زلنی همبستگی منفی اما غیرمعنی داری با شاخص گلوتن داشت. بین سختی دانه با صفات شاخص گلوتن، گلوتن خشک و میزان رسوب، رابهط منفی اما غیرمعنی دار وجود داشت. شاخص گلوتن با گلوتن خشک همبستگی منفی و معنی دار در سطح 5 درصد نشان داد. مشخص شد که محتوی پروتئین، وزن هزار دانه و سختی دانه با عملکرد دانه رابطه مثبت و غیرمعنی دار و سایر پارامترهای مرتبط با کیفیت نان گندم از جمله عدد زلنی، گلوتن خشک و میزان رسوب SDS با عملکرد دانه رابطه منفی اما غیرمعنی دار نشان دادند. همبستگی بین عملکرد دانه با تعداد دانه در سنبله مثبت و معنی دار (824/.) برآورد گردید.

صفات کمی،اجزاء،عملکرد،صفات کیفی،گندم،اردبیل