هادی غفوریان - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد
سیدحسین ثنائی نژاد - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد
کامران داوری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد

پایش خشکسالی و پی بردن به الگوی بارش در دوره های خشک در زمان و مکان برای تنظیم برنامه های سازگاری با خشکسالی، امری ضروری است. داده های بارش نقشی کلیدی در پایش خشکسالی ایفا میکنند. اما متأسفانه بدلیل پراکندگی نامناسب ایستگاه ها و کوتاه بودن دوره آماری بسیاری از داده ها، مطالعات منابع آبی و اقلیمی از جمله خشکسالی، در بسیاری از مناطق، با مشکل مواجه شده است. از این رو لازم است منابع داده اقلیمی، که بتوانند به عنوان مکمل یا جایگزین این نقیصه ها را مرتفع سازند، شناسایی شده و پس از ارزیابی، مورد استفاده قرار گیرند. بر همین اساس در این پژوهش برای پایش خشکسالی در استان خراسان رضوی، با کمک داده های 10 ایستگاه سینوپتیک استان، اقدام به ارزیابی داده های ماهانه ماهواره (TRMM) و (3B43) گردید. محاسبات پایش خشکسالی به کمک شاخص بارش استاندارد شده (SPI) و برای مقیاس های زمانی 6،3،1 و 12 ماهه برای دوره آماری 13 ساله (2010-1998 میلادی) انجام پذیرفت. ارزیابی داده های ماهانه ماهواره با کمک شاخص موفقیت بحرانی (CSI) و ضریب تعیین (R2) انجام شد. نتایج نشان داد در مقیاس های زمانی 6 و 12 ماهه، سازگاری بسیار خوبی بین دادههای ماهانه ماهواره و ایستگا ه های زمینی وجود دارد. داده های ماهواره،خشکسالی به وقوع پیوسته سا ل های 2000 و 2008 در استان خراسان رضوی را درست تشخیص دادند. نتایج حاصله حاکی از آن است که داده های ماهواره TRMM توانایی تعیین سال های خشک رخداده در استان خراسان رضوی را دارد.

پایش خشکسالی، CSI،استان خراسان رضوی،SPI،ماهواره TRMM