زهرا جعفری - دانشگاه شهید بهشتی
سیدحسین هاشمی - دانشگاه شهید بهشتی
سعید صوفی زاده - دانشگاه شهید بهشتی

رودخانه جاجرود وافع درجنوب تهران ،نقش مهمی درکاربری های کشاورزی،صنعتی، روستایی ومحیط زیست دارد، اما آلاینده های مختلف (همچون موادشیمیایی) ازفاضلاب های شهری ،صنعتی، پساب های کشاورزی ورواناب هایی که ازسطح شهر تهران عبور کرده اند به آن سرازیر می شوند وموجب به هم خوردن عملکرد طبیعی اکوسیستم رودخانه می شوند.یکی ازآلاینده های حائز اهمییت ،هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای هستند که به دلیل اثرات سرطان زایی،ژنتیکی، سیستماتیک وکشنده ای که دارند موجب تغییر کیفیت وسطح سلامت آب رودخانه می شوند. ازاین رو بررسی غلظت این ترکیبات در آب وهمچنین این آلاینده ها اهمیت زیادی دارد.در این تحقیق 16 ترکیب PAH،که توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا جزوآلاینده های الویت دار وبا احتمال سرطان زایی معرفی شده اند، ازنمونه های آب پنج ایستگاه درطول رودخانه جاجرود و آبراهه ها منتهی به آن،طی چهارده نمونه برداری ،با استفاده از دستگاه FIDGC- اندازه گیری شد محدوده غلظت 16 ترکیب PAH درنمونه های آب بین13. 0 تا5.1 میکروگرم بر لیتر اندازه گیری شد. برای تعیین سرنوشت و پیش بینی زمان حضور PAH ها از مدل اکولوژیکیAQUATOXاستفاده شد.با انجام شبیه سازی ،مشخص شد سرنوشت هیدروکربن ها و خارج شدن آنها از محیط در اثر عواملی چون جریان آب به خارج از بازه،تجزیه هیدروکربن هابه ترکیبات سبکتر ویا جذب سطحی به ذرات و رسوبات است.

رودخانه جاجرود،آلودگی آب،هیدروکربن های آروماتیک جند حلقه ای،شبیه سازی،مدل AQUATOX