محمد رضاپور - کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، کارشناس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان امیدیه

جابه‌جایی ذرات شن در اثر وزش باد در مناطق بیابانی که بخش اعظمی از کشور ما را در بر می‌گیرد. همواره تهدیدی برای زیرساخت‌ها، تأسیسات مزارع، باغ‌ها و.. محسوب می‌گردد. از این رو مقابله با حرکت این ذرات که اصطلاحاً شن‌های روان نامیده شده‌اند و تثبیت ان‌ها به شیوه های مختلف از جله نهال‌کاری، طی چند دهه مدنظر بوده است. شیوه مذکور در برخی از ناهمواری های شنی به دلیل سختی تردد ماشین‌الات آب‌رسانی، کمبود منابع آب یا دوری آن‌ها، نبود آب با کیفیت مناسب وافزایش هزینه‌ها با محدودیت‌های مواجه است اما ویژگی ساختاری تپه‌های ماسه‌ای در ارتباط با ذخیره آب و قواعد حاکم بر رفتار آب در بدنه آن‌هاع امکان استقرار نهال را با رطوبت عمقی بدون عملیاتی آبیاری مطرح می سازد. به همین اساس، شیوه‌ای از کشت نهال تحت عنوان «کشت در خط رطوبتی» پیشنهاد گردید. خط رطوبتی آغاز عمقی از توده شنی بوده که موجودی رطوبت آن به دلیل مصون ماندن از تبخیر نسبت به لایه‌های بالاتر به مراتب بیشتر است. بررسی‌های دقیق بیان‌گر آن است که در صورت رعایت اصول کشت نهال و با کنترل دلایلی احتمالی خشک شدن نهال‌ها، درصد بالایی از زنده‌مانی به دست می‌اید. بر همین اساس از روش مذکور در سطوح وسیعتری استفاده شد و زنده‌مانی نهال‌ها در تمامی اعماق خط رطوبتی به میزان 100 درصد حاصل گردید.

شن‌های روان، خط رطوبتی، کهور پاکستانی، بحریه