حریر صدرائی - کارشناس ارشد برنامه ریزی حمل و نقل، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
علیرضا صالحی - کارشناس ارشد ریاضیات کاربردی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

ایمنی جاده‌ای یکی از عوامل اثرگذار در کاهش تصادفات و متعاقباً کاهش جراحات و تلفات ناشی از آن است که امروزه به یک دغدغه‌ی مهم، به ویژه‌ در کشورهای در حال توسعه، تبدیل شده است . این مفهوم، مسأله‌ای پیچیده‌ای شامل مؤلفه‌های مختلف بوده و برای دستیابی به سطح مطولب آن، درک عمیق مسأله‌ی ایمنی جاده‌ای و شناخت همه معیارهای مؤثر و تخمین میزان تأثیر هریک ، امری ضروری است. محققان بر این باورند که بررسی عملکرد ایمنی، تنها با احتساب تعداد تلفات و تصادفات جاده‌ای کمکی به شناخت اصولی مشکل ایمنی جاده و رفع آن نخواهد کرد. بنابراین روش‌‌هایی برای ارزیابی ایمنی جاده ای مناسبند که بتوانند حداکثر شاخص‌های ایمنی جاده و اندرکنش‌های ان‌ها را به طور همزمان مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. در این مقاله، عملکرد ایمنی جاده‌ای در همه‌ی استان‌های ایران براساس معیارهای متفاوت و با کاربرد تکنیک تصمیم‌گیری چند معیاره MCDM مورد ارزیابی قرار گرفته است. ابتدا،‌معیارهای مؤثر بر ایمنی جاده‌ای در سطح استان‌ها معرفی و سپس با استفاده از داده‌های موجود در این زمینه در سال 1390، وزن هریک از آن‌ها با ساتفاده از روش آنتروپی به دست آمده است. درآخر، استان های کشور با بکارگیری روش TIPSIS از نظر عملکرد ایمنی رتبه‌بندی می‌شوند. نتایج نشان می‌دهد که معیارهای تخلفات/ تعداد سفرهای صورت گرفته و طول نصب حفاظ دارای بیشترین وزن هستند. استان‌های آذربایجان غربی و گیلان با اختلاف قابل توجهی، به ترتیب دارای اولین و دومین رتبه از نظر شرایط ایمنی جاده‌ای مناسب و استان زنجان نیز دارای بدترین وضعیت عملکرد ایمنی جاده‌ای در سال 1390 بوده‌اند. مسلماً ارزیابی مداوم ایمنی جاده‌ای تأثیر بسازی در سیاست‌گذاری‌های دولتی در این زمینه دارد.

ایمنی جاده، تصادفات، معیارهای مؤثذر، روش تاپیسی