سیدعطاءاله ساکبی - کارشناس مهندسین مشاور آب و خاک کشور و مدیر مطالعات کرخه (دفتر اهواز)

پیامدهای ز یانبار بالا بودن مستمر و طولان ی آب ز یرزمینی در نیمرخ خاک ضمن تخر یب خصوصیات فیزیک ی و شیمیایی آن در دراز مدت، پائین آمدن عملکرد در واحد سطح محصولات زراعی و باغی را به همراه دارد. از نقطه نظر ف یزیکی، اشباع دائم خاک و بالا بودن سفره آب ز یرزمینی در نهایت تخریب ساختمان خاک و ی ا حداقل جلوگ یری از بهبو د ساختمان مناسب خاک را به دنبال دارد . علاوه بر آن مانداب ی شدن اراض ی مانع ی در اجرای عمل یات مختلف کشاورزی ایجاد می نماید که عدم نفع از این اراضی خود زیانبار م ی باشد، بالا آمدن آب تحت الارض ی به سطح خاک که براثر شرایط صعود موئینگی صورت می گیرد همراه خود املاح را به سطح خاک می آورد . این عمل با توجه به تبخ یر بالا در استان خوزستان (بین ٢٠٠٠ تا ٣٠٠٠ میلیمتر در سال ) تجمع املاح در سطح خاک و شور و قل یا شدن خاک را بهمراه دارد که در صورت وجود زهکشهای زیرزمینی می توان با عملی ات آبشویی (Leaching) مقدار آن را به حداقل رساند. با توجه به موارد فوق و اینکه در خوزستان در سطوح وسیعی طرحهای شبکه ها ی آبی اری و زهکش ی(شبکه های ۱ و ۲) اجرا شده و طرحها ی توسعه ای ا ین شبکه ها با شتاب قابل توجه ی در دست اجرا می باشد، ضروریست بمنظور پا یدار نمودن توسعه شبکه ها ی آبیاری و زهکشی به موضوع زهکشی زیرزمینی توجه ویژه ای اعمال نمود . برای اجرا ی این امر باید برنامه ای تدارک د یده شود تا جبران کاست ی های گذشته نی ز بعمل آ ی د، زی را تأخ یر در اجرای زهکش ی ز یرزمینی ناپا یداری توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی را بهمراه خواهد داشت. در این مقاله ضمن بیان شرا یط موجود و عومل مؤثر در مطالعات زهکش ی زیرزمین ی، به برخ ی مسائل اجرا یی ، مشکلات، امکانات، ماشین آلات، نیازهای مالی و اولویت های اجرایی شبکه های آبیاری و زهکشی شده است.

زهکشی زیرزمینی، شبکه های آبیاری و زهکشی ۱ و ۲، فرآیندهای اجرایی، ناپایداری توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی