طرح‌ریزی سامانه ارتباطی در مدیریت بحران و بلایای طبیعی مطالعه موردی: سامانه فرماندهی حادثه (ICS) یک شرکت پتروشیمی

یکی از نقش‌های اصلی مدیریت بحران، اتخاذ تصمیمات صحیح، سریع و مؤثر، براساس اطلاعات ناشی از ارتباط گروههای مختلف برای کاهش خسارات بالقوه و بالفعل بحران است. درک مشابهت‌های کلیدی میان بحران‌ها برای برنامه‌‌ریزی به منظور رویارویی با آنها بسیار ضروری است. با توجه به الزامات قانونی و حقوقی موجود، دولت‌ها و شرکت‌ها به شناخت روش‌های برخورد با تغییرات ناگهانی روی آورده‌اند و مدیریت بحران بخشی از برنامه‌های استراتژیک آنها شده است. صنایع ویژه‌ای مانند صنایع شیمیایی و پتروشیمی ظرفیت بالقوه بیشتری برای بروز بحران دارند. با وجود تفاوت‌های بحران‌ها با یکدیگر، ویژگی‌های مشتریک زیادی در آنها به چشم می‌خورد و آمادگی قبلی، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش ابعاد خسارات ناشی از بحران دارد. همچنین برنامه‌ریزی و ارتباطات، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای در کنترل بحران‌ها دارند. در بحران‌هایی که همراه با پیامدهای گسترده جانی و مالی می‌باشند، انجام اقدامات اضطراری در اولویت قرار دارد. این اقدامات غالباً بیش از توانمندی سازمان‌ها و شرکت‌ها برای مقابله با بحران بوده و نیازمند مشارکت برون‌سازمانی و منطقه‌ای می‌باشد. در چنین شرایطی فرماندهی مشترک و هماهنگی این سازمان‌ها در حداقل زمان با دقت بالا و حداکثر سرعت از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. گستردگی پیامدهای بحران و محدودیت منابع در دسترس، ضرورت تدوین ساختار مناسبی جهت فرماندهی حادثه را بیان می‌کند. ارتباطات یکپارچه، انعطاف‌پذیری بالا، فرماندهی واحد، زبان مشترک، مدیریت مناسب منابع در دسترس، تقسیم مسئولیت‌ها و سادگی از ویژگی‌های این ساختار محسوب می‌شود. در این مقاله با بررسی کارکرد سامانه‌های ارتباطی در مدیریت بحران و بلایای طبیعی، الگوی جدیدی براساس نیازمندی‌ها و امکانات موجود در حوزه مورد مطالعه (صنایع شیمیایی و پتروشیمی) ارایه می‌گردد.

Keywords:

مدیریت بحران , سیستم‌های ارتباطی , صنایع پتروشیمی , مدیریت راهبردی , اطلاع‌رسانی