دکترمحمود قدیری - استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه علمی جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
صغری شهربابکی - کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

در زمان ما هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعای مصونیت از بحران‌ها و خطرات را داشته باشد. تقریباً هیچ نقطه‌ای از کره زمین مصون از حوادث و بحران‌ها انشاء‌های مختلف نیست. با توجه به این شهرهای تاب‌آور براساس قوانین بدست آمده از تجارب حوادث گذشته در محیط‌های شهری ساخته شده‌اند. آنها ممکن است در برابر نیروهای حاصل از مخاطرات خم شوند ولی دچار شکست نمی‌شوند. تاب‌آوری توانایی انسان در مقابله با رویدادهای ناگوار و آسیب‌زاست. در واقع تاب‌آوری ظرفیت افراد برای سالم ماندن و مقاومت و تحمل در شرایط سخت و پرخطر است در این رابطه برای بررسی وضعیت تاب‌آوری شهر بم دو سؤال مطرح گردید: 1) آیا بین محلات شهر بم پس از زلزله از نظر میزان تاب‌آوری تفاوت وجود دارد؟ 2) آیا بین میزان تاب‌آوری محلات شهر بم پس از زلزله با وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانوارها رابطه وجود دارد؟ مطابق مبانی نظری و پیشینه تحقیق، در پاسخ به سؤالات فوق دو فرضیه ارائه شد. جهت آزمون فرضیه‌ها، از روش تحقیق کمی از نوع رابطه‌ای و رویکرد پیمایشی استفاده شد. مفهوم میزان تاب‌آوری نیز در 24 معرف، از طریق روش‌ها SAW و AHP تعریف عملیاتی شد و داده‌های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و روش نمونه‌گیری خوشه‌ای، از 319 خانوار بدست آمد و از طریق آمار توصیفی و نیز روش‌های همبستگی پیرسون و اسپیرمن تحلیل شد. نتایج ضمن تأیید فرضیه اول نشان داد که محلات مختلف شهر بم از لحاظ تاب‌آوری دارای تفاوت است. نتایج همچنین با تأیید فرضیه دوم نشان داد که بین میزان تاب‌آوری با متغیرهای سن، شغل و درآمد رابطه وجود دارد.

زلزله، تاب‌آوری، تفاوت محله‌ای، شهر بم، وضعیت اقتصادی - اجتماعی