مطالعه برخی پارامترهای تولیدی وظاهری گاوهای بومی در استان ایلام

جهت شناسایی خصوصیات ظاهری و اطلاعات اولیه در مورد پتانسیل های تولیدی توده گاوهای موجود در منطقهاستان ایلام، روستاهایی از استان که زیستگاه گاوهای بومی بود، مشخص شد. این تحقیق با استفاده از روش پرسشنامهای و مراجعه مستقیم انجام و اطلاعاتی در مورد وضعیت ظاهری و پتانسیل های تولیدی ، 500 راس گاو ماده کهبصورت تصادفی انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. وضعیت تغذیه ، بهداشت ، مدیریت و جایگاههای مورداستفاده این گاوها بسیار نامناسب است لیکن علیرغم این مشکلات که منجر به کم بودن میزان تولید شیر در این تودهگردیده است، دام مذکور سازگاری لازم را با شرایط محیطی پیدا نموده و نتایج نشان می دهد که از لحاظ خصوصیات87 درصد گاوها دارای شاخ بوده و از لحاظ رنگ بدن بسیار متنوع می باشند. ظاهری گاو منطقه ایلام بدون کوهان، 4میانگین وزن بدن و ابعاد بدن شامل طول حیوان، طول بدن، طول سر، دورسینه، ارتفاع جدوگاه و ارتفاع کپل در شرایط پرورش سنتی منطقه در گاوهای ماده به ترتیب سانتی‌متر به دست آمد. مقایسه خصوصیات ظاهری توده گاو بومی استان ایلام با برخی از نژادهای بومی دیگر نظیر سرابی و سیستانی نشان می دهد که دارای جثه کوچکتر ونسبت به گاوهای بومی منطقه جیرفت و کهنوج، گاوهای منطقه بم، گاوهای دشتیاری سیستان و بلوچستان دارای جثه بزرگتر می باشد. دراین تحقیق از نظر پتانسیل های تولیدی میزان تولید شیردر طول یک دوره کامل شیرواری اندازه گیری شد.. میانگین حداقل مربعات و انحراف معیار تولید شیر در طول یک دوره شیردهی، متوسط تولید شیر روزانه، طول دوره شیردهی ، درصد شیردهی، درصد چربی و درصد پروتئین به ترتیب 34/437 ± 85/1141 کیلوگرم ، 85/0 ±4/6 کیلوگرم،‌85/10 ±90/185 روز، 66/0 ±116/4 درصد و 43/0 ±231/3 درصد به دست آمد. در مورد همه این صفات بین گاوهای مورد بررسی در شهرستان مختلف منطقه استان ایلام اختلاف معنی‌داری وجود نداشت. (p<0/01).