زهرا نورایی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی دانشگاه کردستان،
ناصر قادری - استادیار گروه علوم باغبانی دانشگاه کردستان

در سالهای اخیر، مطالعه و ارزیابی واکنش گیاهان به کاربرد کودهای آلی و بیولوژیک، جایگاه ویژهای را در تحقیقات به خوداختصاص داده است. به منظور بررسی واکنش گیاه توت فرنگی به کود دامی و کود بیولوژیک تحت تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و 8 تیمار با تیمار تنش خشکی ( 10 - بار) و شاهد (آبیاری کامل) به عنوان فاکتور اصلی و تیمار عصاره کود دامی ( 200 سیسی به ازاء هرگیاه)، کود نیتروکسین ( 100 سیسی به ازاء هرگیاه)، ( 200 سیسی به ازاء هرگیاه)+ کود نیتروکسین ( 100 سیسی به ازاء هرگیاه) و شاهد (بدون کود دهی) به عنوان فاکتور فرعی، انجام شد. بر اساس نتایج بدست آمده در این پژوهش تنش خشکی کاهش معنیداری در محتوای نسبی آب برگ ،(RWC) شاخص پایداری غشاء سلولی(MSI) و هدایت روزنهای ایجاد کرد. تیمارهای کودی سبب افزایش MSI ،RWC هدایت روزنهای در تیمارهای آبیاری و تنش خشکی در مقایسه با تیمار بدون کود گردید. بالاترین میزان RWC در شرایط تنش مربوط به تیمار نیتروکسین و بالاترین میزان MSI مربوط به تیمارهای کود دامی و نیتروکسین بودند. در شرایط آبیاری کامل کمترین میزان هدایت روزنهای مربوط به تیمار بدون کود بوده و در شرایط تنش با کاربرد کود دامی هدایت روزنهای کاهش یافت. تنش خشکی سبب افزایش پرولین و کربوهیدرات محلول شده و بیشترین میزان پرولین مربوط به تیمار کودی نیتروکسین به همراه تیمار کود دامی بود. در شرایط تنش خشکی تیمار کودی بیشترین تاثیر را بر روی صفات حجم و طول ریشه داشتند. بر اساس این نتایج به نظر میرسد که تیمار کودی به توسعه ریشه و تجمع موادی مانند کربوهیدراتهای محلول و پروتئین کمک نموده و پایداری گیاه در برابر خشکی را افزایش داده است.

نیتروکسین، پایداری نسبی غشاء، پرولین، محتوای نسبی آب برگ