آرش ابراهیم آبادی - دانشجوی دوره دکتری مهندسی معدن دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیق
مرتضی اصانلو - استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر؛ دانشکده معدن، متالورژی و نفت؛ گروه مه

در سالهای اخ یر ، واژه › بستن معدن ‹ ١ جای خود را در واژه نامه ها ی مرتبط با قوانین و عملیات معدنکاری باز کرده اسـت و بـه عنوان فاز چهارم و نها یی طراح ی و ب رنامه ر یزی معدن در نظر گرفته م ی شود . در این فاز چگونگ ی و برنامه ر یزی صح یح فرآ ینـد بستن معدن و اجرا ی برنامه بازساز ی از اهم یت به سزا یی برخوردار م ی باشد چرا که در صورت عدم اجرا ی صح یح برنامه بـستن، سایت معدن ی م ی تواند منشأ آلودگ ی ها ی ز یست مح یطی در دراز مدت باشد . به هم ین دل یل هدف اصل ی از برنامه ر یزی صـح یح بستن معدن، › تکمیل معدن ‹ ٢ می باشد . هدف از تکمیل معدن ایجاد محیطی عاری از آلودگی های زیست محیطی و اثرات سوء دراز مدت بوده بگونه ا ی که تضم ین ها ی دراز مدت لازم به مالکان بعد ی سا یت جهت انجام فعال یت ها ی د یگر داده شود . برنامـه ریزی برا ی بستن معدن و تکم یل معدن فرآ یندی است که با ید از همان ابتدا ی برنامه ر یزی معدن یعنی در فاز اول یه و در مراحل اکتشاف و مطالعات امکان پذ یری شروع شده و در فازها ی د یگر برنامه ر یزی معدن تا فاز نها یی که همان بستن معدن مـ ی باشـد ادامه یابد . یکی از ابزا رهای مدیریتی قوی در بهینه سازی فرآیند بستن معدن، مدل ریسک بستن معـدن مـ ی باشـد کـه در ا یـ ن مقاله جهت تخم ین ر یسک بسته شدن معدن سرب و رو ی ایرانکوه از مدل مذکور استفاده شده است . همچنـ ین از مـدل ر یـ سک بستن – علاوه بر تخم ین ر یسک بسته شدن معدن – می توان برای تعیین عوامل با ریسک بالا که بیشترین اثر در بـسته شـدن احتمالی پیش از موعد معدن را دارند استفاده نمود که در ا ین راستا در حین فرآیند تخمین ریسک معدن سرب و روی ایرانکـوه، عوامل با ریسک بالا که ممکن است بیشترین تأثیر در بسته شدن پیش از موعد معدن مزبور را داشته باشند نیـ ز شناسـا یی شـد . نتیجه مطالعات نشان داد که معدن مذکور با ۰۳ % احتمال بسته شدن از ر یسک بالایی برای بستن پیش از موعد برخوردار نبـوده ولی به منظور اجرا ی صح یح طرح بستن م ی با یست به ابعاد ز یست مح یطی و اجتماع ی آن که دارا ی ر یسک ها ی بالاتر ی نـسبت به موارد دیگر بودند بیشتر توجه گردد و تمهیدات لازم را در جهت کاهش صدمات آنها اتخاذ نمود .

فرآیند بستن معدن، تکمیل معدن، مدل ریسک بستن معدن، معدن سرب و روی ایرانکوه