فخریه شیرودمیرزایی - دانشجوی کارشناسی ارشد بوم شناسی آبزین شیلاتی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلات و محیط زیست
رسول قربانی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلات و محیط زیست
سیدعباس حسینی - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، دانشکده شیلات و محیط زیست
امید عبدی - کارشناسی ارشد جنگلداری، اداره منابع طبیعی استان گلستان

به منظور تعیین تاثیر دانه بندی و میزان کل مواد آلی (T.O.M) روی فراوانی ماکروبنتوزهای نمونه برداری شده در زمان پیشروی (تابستان) آب دریای خزر، تالاب گمیشان به چهار منطقه تقسیم و نمونه برداری از بستر هر منطقه، در دو بخش ساحلی و نزدیک به دریا و پیشروی آب انجام گردید. در بررسی های انجام شده بر روی ماکروبنتوزها، 10 خانواده شامل Scrobiculariidae، Mytilidae، Pyrgulidae، Chironomidae، Gammaridae، Cardiidae، Ampharetidae، Nematodae، Balanidae و Nereididae جداسازی و شناسایی شدند که در کل، بیشترین فراوانی به خانواده Pyrgulidae تعلق داشت. کمترین میزان مواد آلی در ایستگاه و در زمان پیشروی آب (فصل تابستان) و در بخش نزدیک به دریا و همچنین، بیشترین میزان مواد آلی در ایستگاه نزدیک جنوب در زمان پسروی (فصل بهار) و در بخش نزدیک به دریا ثبت گردید. جنس بستر تالاب در ایستگاههای مختلف، متفاوت بود و لوم تنها بافت مشترک کلیه ایستگاهها مشاهده گردید. بیشترین تراکم ماکروبنتوزها در بافت سیلتی – رسی – لومی و کمترین تراکم در بافت شنی – لومی مشاهده گردید. تراکم بنتوزها با میزان مواد آلی موجود در رسوبات همبستگی بالایی را نشان داد. همچنین، با افزایش میزان مواد آلی رسوب، تنوع ماکروبنتوزها نیز افزایش یافت. به طور کلی، پیشروی و پسروی در بیشتر موارد روی دانه بندی و مواد آلی تاثیر داشته است.

تالاب گمیشان، دانه بندی، ماکروبنتوز، مواد آلی