الهام یوسفی مقدم - کارشناس معماری، مدرس آموزش و پرورش و عضو نظام مهندسی خراسان رضوی
حمید آهنی - دانشجوی دکتری جنگلداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

پیشرفت سریع صنعت و تکنولوژی و افزایش جمعیت و زندگی شهرنشینی باعث دوری انسان از طبیعت شده است. نقش فضای سبز در زیباسازی منظر، معماری پایدار و سیمای اماکن مختلف نه تنها باعث آرامش روحی بشر شده بلکه آلودگی را کاهش داده و موجب تلطیف آب و هوا می شود. هدف از تهیه این مقاله نگرشی بر فضای سبز بناهای مختلف است و تاکید به ایجاد محیطی سبز و طبیعی در کنار معماری بناهای مصنوعی و دست ساز بشر است. پس از جمع آوری اطلاعات و مقالات مختلف از منابع کتابخانه ای، اینترنتی و تحقیقات پژوهشگران مختلف چند طرح از اماکن مذهبی، آموزشی- تفریحی، موزه ها و غیره با جانمایی فضای سبز بصورت خلاصه ارائه شده است. انتخاب گونه های گیاهی و کاربرد آنها در بناهای مختلف از دیگر مواردی است که دراین نوشتار ذکر می گردد. برای ایجاد یک فضای سبز شهری یا جنگلی ابتدا باید طرح معماری بر روی زمین جانمایی شود. برای این هدف ابتدا باید بوسیله ابزار دقیق نقشه برداری فواصل و زوایای شکلهای استقرار گونه های گیاهی (بصورت انفرادی و گروهی) بر روی زمین پیاده شود. پوشش کف فضاهای سبز بیشتر از چمن، گلها و درختچه های کوچک زینتی، کنار دیوارها درختان با توجه به ریشه آنها که آسیب به ساختمانها نزند و روی سقف تاج پوشش درختان مجموعاٌ فضای سبزی است که ساختمان را دربر می گیرد. معماری منظر علم جدیدی است که در کشور ما سرآغاز نوعی آمایش و ترکیب زیبا در دورنمای محیط زندگی و کاری بشر را برقرار خواهد کرد. درختکاری و ایجاد فضای سبز نبایستی باعث پنهان شدن منظر و طراحی معماری ساختمان شود بلکه با توجه به هر نوع بنا مکمل زیبایی آن گردد. فراهم نمودن تنوع فضایی برای فعالیتهای متنوع، ایجاد فضای سبز از گونه های درختچه ای مابین فضاهای مختلف و در نظر گرفتن ردیفی از درختان سوزنی برگ برای جدا کردن فضاهای عمومی و اختصاصی در طراحی فضای سبز و معماری بهتر است که در نظر قرار گیرد. طراحی مناسب محوطه سازی ساختمانها و خیابانها و در نظر گرفتن علم جنگلداری شهری باعث سیمای زیبا و آرامش بخش برای انسان خواهد شد.

معماری، فضای سبز، جنگلداری، منظر، بنای پایدار