پاکزاد آزادخانی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، مدرس دانشگاه ایلام
سامیه آزادخانی - دانشجوی کارشناسی معماری دانشگاه پیام نور ایلام
الهام افتخاری - دانشجوی دکتری برنامه ریزی روستایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، استادیار دانشگاه پیام نور کیش

مجموعه تجارب انسانی به عنوان سازنده بوم خود – که عمدتا به وسیله معماری مدرن، معماری بدون معمار نام گرفته است، به میزان اندکی شکل گیری ارزش ها و تئوری های معماری معاصر را تحت تاثیر قرار داده است این حقیقت تاریخی توسعه شهرها در کشورهای غربی، همچنین در دیگر فرهنگ ها در سال های اخیر را دچار آسیب نموده است. شهرهای اسلامی بی شماری توسط رهبران عرب در سرزمین های غیرعرب زبان احداث شد، شهرهایی که توسط رهبران عربی – اسلامی در سرزمین های غربی جهان اسلام شکل گرفتند بر حسب مفاهیم عمومی دین اسلام و مشخصات عربی خود خالص ترین شهرها به شمار می روند. اندلس اسلامی با مساحتی حدود 570/87 کیلومتر مربع در جنوب شبه جزیره ایبری در کنار مدیترانه قرار دارد. مسلمانان در رجب 92، اسپانیا را تصرف و بر اساس تقسیمات قبلی از زمان رومیان و گوتها معمول بود، به پنج ولایت تقسیم کردند. شهرهای زیادی از این ولایت ها آثار تمدن اسلامی، اعم از معماری و برخی آداب و رسوم، در آن نمایان است. معماری ساختمانهای تازه ساز همه به طرز عربی و ساز آواز و در این شهرها بی نهایت شبیه به الحان و آداب عربی است. این مقاله با هدف معماری اسلامی در شهرهای اندلس اسپانیا در زمان حکومت چهارصد ساله مسلمانان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای و برخی سایت ها استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد اندلس با شهرهای خیلی زیاد و برخورداری از آب و هوای مناسب، مسلمانان در یک دوره طولانی از حکومت خود در این منطقه تغییرات و تحولات بزرگی در عرصه شهرها و ایجاد شهرهای اسلامی جدید نموده، که برای گذشت سالیان متمادی از پایان این تصرفات، هنوز آثار اسلام در بناها آداب و رسوم عربی و رقص و موسیقی این دیار را شاهدیم، هر چند امروزه از تاثیرات اسلام در معماری و عرصه شهر کمرنگ شده ولی در کل غالب بودن اصول اسلامی را تمام عرصه های شهری را می می بینیم.

معماری اسلامی، شهرسازی اسلامی، اصول اسلامی، ولایت، اندلس