سحر صدیق اکبری - مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند، دماوند، ایران
نغمه همتیان - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند

مکان در نگرش هنرمند ایرانی به معنای جایی بوده است که در آن هستن و شدن، هم قرار و هم پویایی به وقوع می پیوندد. از این رو نمادهای ایرانی که طرح پیچیدگی جزئیات، سیالیت، وحدت در کثرت، تداعی بهشت، نورگیری طبیعی، ایجاد ارتباط بصری بین بخشهای مختلف بنا، منظرسازی، نورها و رنگهای درخشان، طرح های متضاد و پیچیده، مقرنس ها و کاسه سازی ها همه تمهیدات حساب شده ای هستند که کمابیشش در انواع بناهای ایرانی پیش و پس از اسلام دیده می شوند و هدف آنها نگه داشتن مخاطب در فضای تعریف شده و جلوگیری از گریز ذهن او به اندیشه های دیگر است. دشواری این تحلیل از اینجا آغاز می شود چرا که کالبد، همیشه قابل نقد علمی است، به ویژه هنگامی که این نقد در ارتباط با محیط فیزیکی و جغرافیایی صورت می گیرد. اهداف کلی این تحقیق را می توان این گونه عنوان کرد: 1)بازشناسی چگونگی تاثیرگذاری مفاهیم فکری و فرهنگی در شکل گیری ساختار کالبدی فضایی خانه های تاریخی / سنتی، 2)بررسی امکان احیای این مفاهیم در خانه های معاصر ایران. واحدهای مسکونی در ایران، از لحاظ وسعت و پراکندگی دارای تنوع شدید فضایی، مکانی هستند. این ویژگی که در سطح مناطق و نواحی، متاثر از نیروها و عوامل گوناگون بوده و از روندهای زمانی و مکانی تاثیر گرفته است، نهایتا از یک نظام واحد تبعیت می نموده است. ولی در دهه های اخیر، این روند با عوض شدن شیوه زندگی دگرگون گشته است. در این مقاله سعی بر این است که با نگاهی بر زیبایی شناسی در معماری و بررسی مفاهیم کالبدی در نمونه موردی درنظر گرفته شده (شهر تهران مجتمع مسکونی آتیساز 2) این موارد رعایت شده است؟ و بدانیم چه مواردی به زیبایی بیشتر یک مجتمع مسکونی کمک می کند و ما اکنون در معماری هایمان چگونه با این موضوع برخورد می کنیم؟ و امکان احیای مفاهیم معماری خانه سنتی ایرانی را در خانه های مدرن ایرانی را بررسی کنیم.

مفاهیم نظری، نور، رنگ، ریتم، زیبایی و زیبایی شناسی، زیباشناسی در معماری اسلامی، مجتمع مسکونی آتیساز