اکبر کیانی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، عضو هیات علمی دانشگاه زابل
اقبال نصیری - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زابل

فضای عمومی شهر، صحنه نمایش زندگی روزمره مردم است، و در تقابل با فضای زندگی خصوصی تعریف می شود. اهمیت فضای عمومی به دلیل نقشی است که در توسعه جامعه دموکراتیک بازی می کند. و آن با مفهوم دسترسی پذیری بی قید و شرط برای همگان تعریف می شود. از دیدگاه برنامه ریزی شهری مشخصه اصلی هر شهر، فضاهای عمومی، پارک ها و میادین آن شهر است. فضای عمومی در شهر زمینه مشارکت مردم را فراهم آورده و آنها را با هم مرتبط می سازد. در حال حاضر ایجاد نشاط شهروندی عنصری گوشده در مدیریت شهری است. و برنامه ریزی شهری به دنبال این عنصر گمشده در فضاهای عمومی شهر است. بنابراین وجود شهروندانی افسرده، بی رمق و با عدم احساس شادابی و سرزندگی، بزرگترین معضل شهرها به شمار می آید. اگرچه بخش عمده ای از این رویکرد را می توان ناشی از شرایط سخت زندگی شهری و مدرنیته به شمار آورد. اما نبود یک فضای عمومی شهری با امکانات تفریحی و شادی آفرین در این حوزه نیز بی تاثیر نبوده است. از دیدگاه برنامه ریزی شهری ایجاد چشم اندازهای زیبا در فضاهای عمومی شهر نقش بسزایی در سلامت روحی روانی و نشاط عمومی شهروندان دارد. هدف اصلی این مقاله بررسی نقش فضاهای عمومی در نشاط روحی و روانی شهروندان از دیدگاه برنامه ریزی شهری است. و منظور از فضای عمومی، فضا در معنای فیزیکی آن است که شامل پارک ها، خیابان، میادین، بازارها و دیگر مکان های عمومی است. روش پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی می باشد. بدین صورت که ابتدا به شناسایی فضاهای عمومی در شهر پرداخته می شود و سپس نقش فضاهای عمومی در نشاط روحی شهروندان از دیدگاه برنامه ریزی شهری مورد بررسی قرار می گیرد. با توجه به نتایج تحقیق ایجاد نشاط و سرزندگی در میان ساکنان شهر باید یکی از محورهای راهبردی مدیریت شهری باشد.

فضا، فضای عمومی، شهروند، سلامت روحی روانی، برنامه ریزی شهری