میترا دولتشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه علوم و تحقیقات واحد البرز
فرح حبیب - دانشیار گروه معماری و شهرسازی واحد علوم و تحقیقات تهران
حسن ستاری ساربانقلی - استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

اسکان غیررسمی به سبب تولید فقر و گسترش آن، به مخاطره انداختن توسعه پایدار و تحمیل هزینه های بیشتر برای محیط زیست، در مقایسه با هزینه پیشگیری آنها، تهدیدی جدی برای پایداری و انسجام جامعه شهری بوده و نیازمند تدابیری ویژه ای برای ساماندهی وضعیت کنونی و جلوگیری از گسترش آنها در آینده است. چون شهر تبریز به صورت سیستم یکپارچه است و عدم توجه به بعضی نواحی از شهر می تواند مشکلاتی برای کل شهر ایجاد کند، باید برای اجزاء آن و به ویژه برای اسکان غیررسمی چاره جویی کرد تا تمام شهر دستخوش مشکل نشود لذا چاره اندیشی برای دستیابی به فضاهای شهری در خور و مناسب برای زیست بهتر در جوامع شهری با توجه به اصول معماری پایدار و ارزشهای والای انسانی از اهداف کلان این تحقیق است و اهداف خرد، ایجاد زمینه های مناسب برای هماهنگی منطقه مورد مطالعه به عنوان عنصری از عناصر سیستم شهری می باشد. اولین و مهمترین راهکار در سطح کلان برای از بین بردن و جلوگیری از اسکان غیررسمی، تعدیل نابرابری شهر و روستا و توزیع امکانات و خدمات بین آنهاست. از آنجا که برنامه ریزی برای کنترل و هدایت مهاجرت های روستایی کشور موفق نبوده و حتی طرحی نیز برای این کار وجود نداشته است لذا پذیرش مهاجران روستایی سایر شهرهای کشور در کلانشهر تبریز به عنوان جزئی از پیکره اصلی شهر باید در بطن برنامه های توسعه شهری و برنامه ریزی مدیران شهر قرار بگیرد. این مقاله ضمن تبیین رابطه منطقی بین رویکردهای فوق به بررسی ریشه ای مسائل جهت ارائه یک ادراک قابل اجرا در عمل در شهرهای بزرگ می پردازد.

اسکان غیررسمی، مهاجرت، معماری پایدار، مناطق حاشیه نشین، کلانشهر تبریز