احمد اصغریان جدی - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی
لیلی اولیاء - دانشجوی کارشناسی ارشد مرمت و احیای بناها و بافت های تاریخی، دانشگاه شهید بهشتی

ایران یکی از کشورهای زلزله خیز جهان است که تقریبا تمام خاک آن بر روی کمربند زلزله خیز قرار دارد. شاهد این مدعا زلزله هایی است که در چند سال اخیر در نقاط مختلف ایران اتفاق افتاده است. این موضوع اهمیت بررسی و ضعیت مقاومت بناها در برابر زلزله را در ایران نمایان می سازد. زلزله های اخیرایران که تعداد آنها نیز کم نبوده است، علاوه بر به وجود آوردن خاطرات تلخ برای عده ای، همه اقشار مردم را در مورد سکونت گاههای خود حساس کرده و به ناچار برای انواع روش های پیشگیری از آن به فکر فرو برده است. از طرف دیگر عموما از بافت های تاریخی به عنوان بافت های غیرمقاوم در برابر زلزله یاد می شود. این نکته با تبلیغ های متمادی، باعث نگرانی مردم ساکن در بافت های تاریخی – نه فرسوده – شده است. این نگرانی گاه تا به جایی می رسد که ساکنان دست به تخریب خانه های خود به صورت غیرقانونی و به دور از چشم سازمان میراث فرهنگی می زنند و با توان مالی معمولا پایین خود، خانه های به اصطلاح مدرن با کیفیت بسیار پایین به جای آن می سازند. این امر خود تبدیل به عاملی دیگر علاوه بر عوامل معمول بر تخریب هر چه بیشتر دانه ها و بافت تاریخی شده است. این مقاله سعی دارد تا با ارزیابی قابلیت های نهفته در بناها و بافت های تاریخی، این امکان را فراهم می آورد تا هر چه بیشتر قابلیت بناها و بافت های تاریخی در مقاومت در برابر زلزله نمایان و به طبع با آگاهی هر چه بیشتر مسئئولین و به خصوص مردم زمینه حفظ و نگهداری ان محیا شود. همچنین علاوه بر این امر مهم، این پژوهش سعی دارد تا پس از معرفی هر چه بیشتر این میراث ارزشمند به جهانیان، راهکارهایی جهت استفاده از این قابلیت ها در بناهای امروز ارائه نماید. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای، پیمایش میدانی و کتابخانه ای بر روی بخشی از بافت تاریخی یزد و تحلیل گرافیکی آن می باشد و پس از مقایسه، از راهبرد ترکیبی برای رسیدن به نتیجه موردنظر استفاده شده است.

بناهای تاریخی، بافت های تاریخی، زلزله، قابلیت مقابله، بافت تاریخی شهر یزد