متینا معمار - دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز ساری
الهام غفاری - دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد

افزایش جمعیت ، نیاز به اسکان در شهرها، کمبود زمین و ... از عواملی هستند که آثار زیست محیطی زیادی مانند افزایش انواع آلودگی ها، افزایش تولید زباله، افزایش میزان مصرف منابع طبیعی و انرژی، تخریب محیط زیست و مانند آن را به شهرها تحمیل کرده است. در این زمان است که نهضت زیست محیطی معاصر توجه به محیط طبیعی و ضرورت ارزیابی جنبه های متفاوت آن را بیان می دارد. هدف از این تحقیق ارزیابی آثار زیست محیطی ناشی از افزایش تراکم جمعیت در شهرها می باشد؛ که با استفاده از روش EF (ردپای اکولوژیکی) و با بررسی مبانی نظری و شناخت وضع موجود منطقه 9 شهرداری مشهد به عنوان منطقه نمونه، انجام شده است. روش ردپای اکولوژیکی می تواند به عنوان ابزاری برای ارزیابی و مقایسه کل آثار محیط زیستی در مقیاس توسعه های درون شهری برحسب واحدی مشترک یعنی «زمین» تطبیق و تعمیم یابد. نتایج پژوهش نشان می دهد، مساحت زمین مورد بهره برداری برای تامین نیازهای مصرفی ساکنان منطقه 9 در سال 1391، بیش از 550 برابر محدوده فیزیکی واقعی آن و EF جمعیت ساکن در منطقه 9 بیش از 513 برابر سایر شهروندان مشهدی و بسیار فراتر از محدوده فیزیکی و آماری آن است.

ارزیابی زیست محیطی، توسعه پایدار، تراکم جمعیت، ردپای اکولوژیکی، منطقه 9 شهر مشهد