سعدون سلیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی سینوپتیک دانشگاه خوارزمی تهران
وحید خسروانی - دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی سینوپتیک دانشگاه خوارزمی تهران
مهری اکبری - استادیار، عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران

مطالعه سامانه های سینوپتیکی کمک شایانی به شناخت مکانیسم رخداد پدیده های آب و هوایی و پیش بینی این پدیده ها می نماید. در پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین الگوهای سینوپتیکی و روزهای آلودگی شدید هوای شهر تهران که منجر به تعطیلی دو روزه پایتخت گردید، پرداخته شده است. برای این منظور داده های مربوط به آلاینده های اصلی هوای تهران در روزهای دوازدهم تا شانزدهم آذر ماه 1931 در 12 ایستگاه سنجش آلودگی هوای شهر تهران، از سازمان کنترل کیفیت آلودگی هوای شهر تهران دریافت و سپس با استفاده از اطلاعات دوباره پردازش شده NCEP/NCAR اقدام به تهیه و تحلیل نقشه های الگوهای سینوپتیکی امگا و فشار ترازهای 500 تا 1000 هکتوپاسکال طی این روزها گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که از نظر توزیع فضایی آلاینده ها، بیشترین سهم آلودگی در ایستگاه های شمال غرب، جنوب غرب و جنوب شرق مربوط به عنصر PM10 و کمترین آن مربوط به آلاینده ی CO می باشد. در بخش مرکزی شهر و شمال شرقی سهم عمده مربوط به آلاینده Nox و کمترین آن مربوط به CO می باشد. بررسی تمرکز آلاینده ها در رابطه با الگوهای سینوپتیکی نیز حاکی از نفوذ و حاکمیت شرایط نزول دینامیکی سامانه پرفشار سیبری، از سمت شمال شرق کشور و امگای منفی و استقرار بندال پرفشار بریده از جریانات سرد شمالی بر روی منطقه مورد مطالعه می باشد که استقرار این شرایط آنتی سیکلونی، منجر به ایجاد جوی باروتروپیک با شرایط جوی آرام و پایدار و در نتیجه تشدید وضعیت آلودگی در طی روزهای مورد مطالعه شده است.

آلودگی هوا، سامانه های همدیدی، توزیع فضایی، تهران