طلعت یساری - استادیار، دانشکده علوم، دانشگاه زابل
محمدرضا شهسواری - استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
جواد خوشحال - دانشیار، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان

تولید محصول نسبت به دیگر عوامل محیطی تا حد زیادی به آب و هوا بستگی دارد ولی بسیاری از محصولات به طور سنتی در نواحی و یا زمانی کشت می گردند که از شرایط مطلوب اقلیمی برخوردار نیستند. نتیجه آن از یک سوبازده پائین محصول و از طرف دیگر عدم استفاده بهینه از پتانسیل های تولیدی آب و هوایی است. با توجه به این که گلرنگ بهاره یک محصول فاریاب در استان اصفهان است، دما نقش تعیین کننده ای در عملکرد نهایی آن دارد. دماهای مناسب در مراحل مختلف رشد و نمو گیاه در تاریخ کاشت های مناسب نمود می نمایند. به منظور پهنه بندی اقلیمی کشت گلرنگ بهاره در استان اصفهان، از داده های دمایی 51 ایستگاه سینوپتی و کلیماتولوژی استان های اصفهان و همجوار آن از سال 1961 تا 2009 میلادی استفاده شد. پهنه استان با استفادهاز میانگین دمای شبانه روزی و به روش کریجینگ به سه ناحیه دمایی اول، دوم و سوم تقسیم شد. در هر ناحیه دمایی با توجه به نیازهای حرارتی گیاه، تاریخ کاشت مناسب تعیین و نقشه های مربوطه در سامانه اطلاعات جغرافیایی با روش توابع پایه شعاعی ترسیم شدند. بر اساس نتایج بدست آمده در ناحیه دمای اول که عمدتاً قسمت های شرق و شمال استان را فرا می گیرد تاریخهای کاشت مناسب از نیمه اول بهمن شروع و تا نیمه اول اسفند ادامه می یابد. در ناحیه دمایی دوم که به طور عمده مناطقی از جنوب شرقی و مرکزی استان را در بر می گیرد تاریخ های کاشت مناسب از نیمه دوم اسفند شروع و تا نیمه اول فروردین ادامه خواهد یافت. تاریخ های کاشت مناسب در ناحیه دمایی سوم که بقیه قسمت های استان را شامل می گردد از نیمه دوم فروردین شروع و تا نیمه دوم اردیبهشت ادامه می یابد. با توجه به نیازهای حرارتی گلرنگ چنانجه این گیاه در مناطق مختلف اصفهان در تاریخ های کاشت مناسب خ ود کشت گردد با دماهای بازدارنده روبرو نخواهد شد و در نتیجه از لحاظ اقلیمی بازده مناسب حاصل می گردد.

ایستگاه سینوپتیک، توابع پایه شعاعی، جی آی اس، دما، کریجینگ، گلرنگ بهاره