پدرام فاهمی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
مینا دشتی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
منیژه اوجاقلو - کارشناس مهندسی معماری، دانشگاه زنجان

نشانه ها، از این رو که برای عموم مردم یک شهر معنامندند و نقش مؤثری در حس تعلق آنها به شهرشان ایفا می کنند، اهمیت دارند. گذرزمان می تواند بر گسترش خاطرات مردم شهر و احساس تعلق آنها تأثیر بسزایی داشته باشد؛ ولی از طرفی ممکن است موجب فرسودگی هر یک از مؤلفه های مکانی آن شود. در صورتی که برای یک نشانه شهری فرسودگی صورت گیرد، اهمیت مرمت آن مطرح می شود. پژوهش حاضر در پی بررسی این مسئله است که نشانه های شهری چگونه برای مردم یک شهر حامل پیامهای معنایی اند و گذرزمان چه تأثیراتی بر این فرآیند خواهد داشت؟ همچنین تغییرات حاصل از گذرزمان در خانه ذولفقاری ها به عنوان یکی از نشانه های شهر زنجان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. هدف از طرح این مسئله تبیین اهمیت نشانه های شهری و مرمت آنها در گذر زمان، با رویکرد رفتارشناسی است. یکی از تاریخی ترین مکان های شهر زنجان خانه ذولفقاری ها است که در گذشته رابطه پررنگی با مدرم شهر داشته است و امروزه شاید بیش از دیگر نشانه های این شهر در معرض فرسودگی و خطر فراموشی می باشد. این پژوهش پس از ارائه تعریفی مختصر از مفاهیم نشانه های شهری و آشنایی با دیدگاه راپاپورت در کشف معنای محیط ساخته شده، به بررسی خانه ذولفقاری ها به عنوان نشانه شهری زنجان پرداخته و به مرمت این نشانه اشاره می کند. از پژوهش حاضر نتیجه می شود که تداوم زندگی نشانه ها در شهر با گذر زمان در تعامل است و در طی این مسیر مرمت مؤلفه های مکان به شکلی پویا مورد نیاز است. در واقع برای مرمت نشانه های شهری توجه همزمان به مؤلفه های کالبد، عملکرد و معنا بسیار حائز اهمیت است.

نشانه شهری، مرمت نشانه، خانه ذولفقاری ها