عزت الله مافی - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، شیروان، ایران
کوروش علی نژاد امامقلی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان، گروه جغرافیا، برنامه ریزی شهری، شیروان

برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، هسته اصلی برنامه ریزی شهری را تشکیل می دهد. امروزه در اثر شهرنشینی بدون برنامه، نابسامانی هائی در ویژگی های کاربری زمین شهرها به وجود آمده است، جهت ارتقاء کیفی شهرنشینی، ساماندهی کاربری اراضی شهرها ازاهیمت بالائی برخوردار می باشد. کاربری زمین شهری به اندازه ای اهمیت دارد که برخی از برنامه ریزان شهری در کشورهای پیشرفته آن را مساوی برنامه ریزی شهری می دانند. در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چگونگی نحوه استفاده، توزیع، حفاظت، ساماندهی مکانی- فضایی فعالیتها و عملکردهای شهری بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری، بررسی می شود. با گسترش شهرنشینی و رشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، این مفهوم به صورتی وسیع تر در قالب طرحهای؛ آمایش سرزمین، طرح ریزی کالبدی، جامع، ساختاری- راهبردی، تفصیلی، از جایگاه خاصی برخوردار گردید. نظریه های گوناگونی رویکردهای خاصی به برنامه ریزی کاربری اراضی شهری بخشیده است. از آن جمله می توان نظریه های: برنامه ای، ساماندهی، کارکرد گرایی، اصلاح گرایی، مدرنیسم، پست مدرنیسم، فرهنگ گرایی، فلسفه گرایی، آمایش انسانی، طبیعت گرایی، فن گرایی، سلامت روان و توسعه پایدار را نام برد. با نگاهی با مفاهیم و مبانی اصول و معیارهای کاربری، شهرستان فاروج را با وسعت 1516 کیلومتر مربع مساحت (حدود 6 درصد مساحت کل استان خراسان شمالی) و جمعیتی برابر 49693 نفر ( در سال 1385) مورد مطالعه و بررسی قرار می دهیم. در این شهر برای وضع موجود، در مورد 8 نوع کاربری بررسی انجام پذیرفت که کاربری های مسکونی، آموزشی، مذهبی، جهانگردی، فضای سبز، حمل و نقل، دارای کمبود و شبکه معابر و کاربری ورزشی در وضعیت مناسبتری قرار دارد.

برنامه ریزی، کاربری اراضی شهری، طرح جامع، طرح تفصیلی، شهر فاروج