رزا زنجانی - کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری علوم و تحقیقات مرکزی

هدف کلی مورد بررسی در این مقاله تحلیلی از دلایل عمده حاشیه نشینی در برخی از کلانشهرهای کشورمان و چالش ها ی اجتماعی و تدوین راهکارهای پیشگری و همچنین ساماندهی بحران های حاصله با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای می باشد. یکی از زمینههای ناپایداری توسعه شهری در طول زمان اینگونه از سکونت با مشکلات ویژه آن است که در دوران معاصر از آن تحت عنواناسکان غیررسمی می توان نام برد. اینگونه سکونت گاه ها که خدمات پائین، سیمای نازیبا، ساکنانی کم بنیه و مشاغلی ناپایدار دارند، محیطی آماده برای پذیرش نابهنجاریهای اجتماعی می شوند. بر اساس مطالعات انجام شده و بررسی های به عمل آمده علل عمده حاشیه نشینی در کشور ایران مهاجرت روستا به شهر و همچنین مهاجرت شهر به شهر به دلیل دافعه های محل سکونت خود و جاذبه های شهر بزرگ می باشد. در شهرهایی همانند تهران، کرج، زاهدان، اهواز، اصفهان،مشهد، همدان، اصفهان، مشهد، ارتباط مستقیم و معناداری بین عوامل اقتصادی، خدماتی- رفاهی و حاشیه نشینی وجوددارد. نتایج مطالعات حاصله حاکی از ان است که ساختار اقتصادی شهر بدینگونه است که نیروی کار حاشیه نشینان را به کار می گیرد و در مقابل آن امکان استفاده محدودی از تسهیلات و خدمات شهری را برای آنها بوجود می آورد. شایان ذکر است حاشیه نشینان از جمعیت موفق شهر جدا می باشند و جامعه ای مجزا هستند در جامعه بزرگتر، حاشیه نشینی، ویزه زندگی شهرنشینی امروزی است می بایست در برخورد با آن از تدوین راهکارهای پیشگیرانه توسط مسئولانمنطقه ای و ملی استفاده گردد.

توسعه پایدار شهری 1، حاشیه نشینی 2، مهاجرت 3