بررسی تکنیک ساخت مناره های آجری بخش مرکزی ایران

مناره ها به سبب ارتفاع و نوع ساختار فرمی خاصشان به عنوان یکی از شاخص ترین بناهای معماری ایرانی محسوب می شوند. این نوع بنا توجه به گستردگی مرزهای ایران در طول تاریخ، از پراکندگی زیادی برخوردار است. به دلیل اینکه اکثر راه های قدیم ایران از مناطق کویری عبور می کردند، با حرکت شن های روان در کویر، جاده ها از دید محو می شدند؛ لذا نشانه ها، برج ها و مناره هایی متعددی در بخش مرکزی ایران، کنار جاده و ورودی شهرها ساخته می دند. با توجه به آسیب هایی که در طول زمان بناهای سنتی را مورد تهدید قرار می دهد، مناره ها همچون سایر آثار تاریخی در معرض تخریب قرار می گیرند. بنابراین بررسی شیوه های ساخت آن پیش از تخریبشان، دانش نهفته ای را پدیدار می سازد که می تواند مبنایی برای تکوین ساختار سازه های مرتفع باشد. از آنجایی که معماران ایرانی پیشین در ساخت مناره ها از روش های تجربی و روابط هندسی خاص استفاده کرده اند، با واکاوی در این روش ها می توان به گسترش دانش ه ندسه در این زمینه پرداخت. دانشی که برابر با کاربردش به دو دسته هندسه نظری و هندسه عملی تقسیم شده است. ا گر چه مطالعات و تحقیقاتی در زمینه تاریخچه مناره، روند شکل گیری، پایداری آن و ... صورت گرفته است ولی تاکنون اطلاعات مدونی در مورد تکنیک ساخت مناره ها ارائه نشده است. در این م قاله برای نخستین بار به بررسی شیوه ساخت مناره ها با مطالعات میدانی و مصاحبه با استادکاران مجرب پرداخته شده است. نتایج حاکی از ان است که دانش هندسه نقش بسیار عمده ای در شکل گیری مناره ها دارد و این مسئله توانمندی معمار را نسبت به دانش ه ندسه عملی به خوبی بیان می کند.

Keywords:

سازه های آجری , مناره , تکنیک ساخت , هندسه نظری , هندسه عملی