حسن شادمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، ایران
مرجان منتظری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، دانشکده هنر و معماری، یزد، ایران

آنچه که امروزه در بسیاری از شهرهای معاصر شاهد هستیم، القای حس بی هویتی و سردرگمی است. از اینرو حفظ هویت شهرها و مناطق شهری از مباحثی است که امروزه مورد توجه حرفه مندان شهری قرار دارد. متمایز بودن شهرها با تکیه بر خصصویات کالبدی و همجنین حفظ محیط و عناصر طبیعی که نقش عمده ای در هویت بخشی به شهرها دارند؛ در کنار مؤلفه های اجتماعی و فرهنگی از عناصر مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. با تغییر در توسعه شهرها و تغییر الگوهای فضای شهری، جایگاه و نقش بافت های تاریخی بجا مانده در شهرها که موجب هویت بخشیدن به فضا می شوند به سرعت رو به کم رنگ شدن و از بین رفتن است. شهرهای معاصر در حال از دست دادن شخصیت و هویت خود هستند و بافت ها و بناهای تاریخی شهرها از توانائی های خود به منظور ارتقای هویت شهری باز مانده اند. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش بافت های تاریخی در شکل دهی به هویت شهرهای ایرانی خ واهد بود که بدین منظور یکی از محلات تاریخی شهر تهران، بخشی از محله مروی معروف به گذر مروی انتخاب شده است. این محله از محلات قدیمی و هویت ساز تهران عهد قدیم محسوب می شده که طی تحولات دوران معاصر از نقش و اهمیت آنها کاسته شده است. مقاله حاضر سعی بر آن دارد ت ا ضمن یافتن مؤلفه های هویتی موجود در بافت های تاریخی به ارائه راهکارهایی جهت بازطراحی بافت های تاریخی به منظور ارتقاء هویت آنها بپردازد. لذا با استفاده از روش پژوهش توصیفی و علی از تکنیک های دلفی و روش تحلیل سلسله مراتبی، به رتبه بندی و ارزش گذاری مؤلفه ها و سنجه های واجد ارزش در خلق و بازیابی هویت محله ای پرداخته شده است. یافت های پژوهش مؤید ا ین مطلب است که باز طراحی ارزش های اجتماعی و فرهنگی و فضاهای رفتاری حاکم بر محدوده بیش ترین تأثیر را در هویت بخشی به گذر مروی دارا است و پس از آن موؤلفه های کالبد- عملکردی، تاریخی و اقتصادی در بازیابی هویت تأثیر گذارند.

بافت های تاریخی، هویت، هویت شهری، شهر ایرانی، گذرمروی