سمیرا رزازی - کارشناسی ارشد طراحی شهری، عضو هیئت علمی معماری و شهرسازی موسسه آموزش عالی میرداماد گرگان ، گلستان
احسان قربانی رضایی - کارشناس معماری

محله قلعه حسن، یکی از چندین سکونتگاه غیررسمی شهر گرگان است که بامشکلات متعدد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی به ویژه در بخش مسکن، از جمله فقر مسکن، کیفیت پائین مساکن، همجواری با کاربردی های ناسازگار با محیط سکونت و ... روبه روست. پژوهش حاضر با هدف دستیابی به راهبردی برای ساماندهی و بهبود وضعیت مساکن و محیط مسکونی این محله انجام گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی؛ تکنیک گردآوری داده ها، مطالعات کتابخانه ای و میدانی؛ حجم نمونه 27 مورد و روش نمونه گیری طبقه ای- تصادفی بوده است. بر اساس نتایج تحقیق- بخش عمده مساکن در سکونتگاه غیررسمی قلعه حسن، مرمتی و با مصالح کم دوام و دست دوم و فاقد پروانه هستند. همچنین، استقرار گروه های درآمدی پائین موجب حاکمیت ساخت و سازهای غیرحرفه ای، طولانی شدن دوره ساخت و کاهش توان تولید مسکن در این محدوده شده است. لذا، هر گونه تلاش در جهت زدودن چهره فقر از محله می تواند گامی مؤثر در راستای کاهش مشکلات مسکن مجموعه تلقی شود؛ شاکنان دارای احساس تعلق خاطر نسبت به سکونتگاه خود بوده، آمادگی مشارکت برای بهبود وضعیت مسکن و محیط سکونت خود را دارند؛ راهبرد توانمندسازی در راستای قادرسازی اهالی برای عرضه واحدهای مسکونی جدید در کنار بهبود کمی و کیفی واحدهای موجود؛ و راهبرد ارتقای سکونت با هدف ساماندهی محیط سکونت آنها می تواند بخش عمده مشکلات موجود را برطرف نماید.

سکونت گاه غیررسمی، مسکن، ساماندهی، توانمندسازی و ارتقای کیفیت سکونت