مریم برومند - دانشجوی دکترای شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد و عضو باشگاه پژوهشگران جوان، واحد تهران مرکزی
محمود قلعه نویی - دکترای شهرسازی، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان

نظر به توسعه پایدار یکی از متاخرترین جریان هایی است که به منظور مقابله با چالش های ناشی از افزایش جمعیت شهرها در قرن حاضر مطرح گردید. تأکید این توسعه بر پایداری به معنای حفظ سرمایه ها اعم از طبیعی، انسانی، اجتماعی و اکولوژیکی در جهت عدالت بین نسلی بوده و تحقق آن نیازمند همپوشی میان تمامی جنبه های یاد شده است. با این حال، جنبه ای از پایداری که عموماً مورد نظر قرار دارد، بعد اکولوژیکی آن بوده و کمتر بر جنبه های اجتماعی آن تأکید شده است. موضوع دیگری که در ارتباط تنگاتنگ با مفهوم پایداری اجتماعی قرار دارد، مشارکت مردمی است که خود از جنبه های گوناگون مطرح می گردد.هدف مقاله حاضر، بررسی بعد اجتماعی پایداری شهری با تأکید بر مشارکت شهروندی بوده که بر مبنای روش توصیفی- ا ستنتاجی، کتابخانه ای و تحلیل محتوا انجام شده است. نتایج گویای آن است که پایداری اجتماعی متأثر از سه کیفیت سرمایه اجتماعی، انسجام اجتماعی و نیز میزان محرومیت اجتماعی بوده که تعیین هر یک از این سه کیفیت خود متأثر از میزان تعاملات اجتماعی و سطح مشارکت مردمی در شهر و به ویژه محلات می باشد. بر این اساس می توان گفت تقویت ساز و کار مشارکت مردمی در برنامه ریزی شهری از سطح محله تا شهر، می تواند با تأثیراتی چون تقویت حس تعلق به مکان، افزای ثبات سکونتی و نیز ا رتقای امنیت تحقق بعد اجتماعی پایداری و به دنبال همپوشانی با سایر ابعاد پایداری، توسعه پایدار شهری را به دنبال داشته باشد.

توسعه پایدار، پایداری اجتماعی، مشارکت مردمی، سرمایه اجتماعی، انسجام اجتماعی