تأثیر رویکرد زمینه گرایی کالبدی در توانمندسازی بافت فرسوده (نمونه موردی: محله آفخرای رشت)

زمینه گیاهی یکی از دیدگاه های رایج در شهرسازی، زمینه را به مثابه رویدادی تاریخی می پندارد که عناصر شهر در درون ان شناخته، پرداخته و ساخته می شوند. این رویکرد در بردارنده جنبه های بسیار مختلف و متنوع اعم از ابعاد کالبدی، انسانی، اجتماعی و فرهنگی است. بنابراین شهرساز زمینه گرا باید قادر باشد ویژگی های یک مکان را دریابد و آن را بخشی از فرایند طراحی خود قرار دهد. همان طور که اشاره شد یکی از مهمترین ابعاد این رویکرد توجه به ابعاد کالبدی است. در این دیدگاه، ایده ها و عناصر شهرهای گذشته در شکل دادن به کالبد شهرهای معاصر حضور دارند. زمینه گرایان معتقدند که اجزای کالبدی شهر زیر پوشش نیروها یا ویژگی های درونی خود نمی باشند، بلکه به محیط و مجموعه پیرامون آن وابسته هستند. از این رو نمی توان فقط در جست و جوی خواص و ابعاد پدیده ها بود و به جوهر پدیده ها بدون توجه به بعد زمان و زمنیه ای که در آن قرار دارند نگریست. واحد تحلیل در این رویکرد مطالعه بناها یا فضاها در ارتباط با عوامل محیطی آن است و هر گونه تغییر و دخالت در آنها نیز به این عوامل وابسته می باشد. رویکرد توانمندسازی در اواخر دهه 1980 و اوایل 1990 در کشورهای امریکا و هلند مطرح شده و در باززنده سازی محلات فرسوده تاریخی به منظور ارتقای کیفیت سکونت مورد استفاده قرار گرفته است. م طالعات توانمندسازی در ایران بسیار جدید و کم سابقه هستند. ولی قابلیت و انعطاف قابل توجهی در حل مشکلات شهری دارند. ت وانبخش ی به معنای تجدید توان، تجدید حیات و تجدید حیثیت یک بافت کهن است. تجدید حیات یا تجدید حیثیت می تواند تبدیل به ابقا و ارتقای هویت شهر گردد. بافت فرسوده شهری به عرصه ایی از محدوده ی قانونی شهرها اطلاق می شود که بهدلیل فرسودگی کالبدی، عدم برخورداری مناسب از دسترسی سواره، تأسیسات، خدمات و زیرساخت های شهری آسیب ذیر بوده و از ارزش مکانی، محیطی و اقتصادی نازلی برخوردارند- بافت های فرسوده شهری از محلات فرسوده ای تشکیل شده و پدیده ای چند وجهی و میان بخشی با ابعاد قوی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، کالبدی، اجرایی و فنی است- روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی، تبیین است که با هدف کاربردی که با روش کمی و پیمایشی کل گرفته است و قصد دارد با استفاده از مطالعات میدانی به شناخت صحیح از محله آفخرا که بافت فرسوده محسوب می شود دست یابد. سپس با استفاده از جدول سوات نقاط ضعف و قوت و فرصت ها و تهدیدهای محله را پیدا کرده و با درک درستی از رویکرد زمینه گرایی کالبدی و استخراج اصول این رویکرد، ضوابط و معیارهای محله را پیدا کرده و با درک درستی از رویکرد زمینه گرایی کالبدی و استخراج اصول این رویکرد، ضوابط و معیارهایی را به مظور توانمند شدن محله ارائه دهد.

Keywords:

توانمند سازی , زمینه گرای کالبدی , محلات شهری , بافت فرسوده , مشارکت