معصومه زارع سکاچائی - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری دانشگاه آزاد زنجان
ابوالفضل مشکینی - استادیار، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس
علی شکوهی - مربی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان

شهر مانند یک موجود زنده در هر دوره و زمانی در حال نو شدن و تغییر کالبدی می باشد، ه مچنین در طول عمر خود فراز و نشیبهای بسیاری تجربه کرده است. زمانی دوران طلایی و زمانی هم دوران رکود خود را پشت سر گذاشته است. با تغییر هر حکومت و پیشرفت در فناوری، در کالبد و بافت شهر تغییراتی صورت گرفت. بافت های قدیمی، فضاها و بناها، طرز تفکر و جهان ؟؟؟ ساکنان آن را به نمایش می گذارند. در همین حال روند تکوین و تکامل شهری و فرایند شکل گیری های عناصر کالبدی شهر را سخاوتمندانه در اخیار نسل های بعد از خود قرار می دهند. در دهه های اخیر، بافت های مرکزی و قدیمی شهرها به حال خود رها شده و بر اثر بی توجهی و عدم رسیدگی، دچار مسائل متعدد شده اند. مشکلات یاد شده ریشه های گوناگونی داشته و از جهات مختلف قابل بررسی است. یکی از جنبه های بررسی که هم علت و هم معلول بسیاری از معضلات شهری است، وجود شهر کهن در دل شهر امروزی و تضاد میان آنها است. این مشکل زمانی پررنگ تر جلوه می کند که با وجود ارائه طرح های مفصل احیا و بازسازی بر روی کاغذ جهت حل این معضل، طرح های ارائه شده در وادی عمل به اندازه دنیای کاغذ موفق عمل نمی کنند. این موضوع مورد تأئید ت مام کسانی است که به نحوی در شکل گیری طرح ها مؤثر بوده اند. در سال های اخیر، جریانی از ساخت و ساز بناهای مسکونی در محله رواج یافته که هیچ تناسبی با زمینه تاریخی بافت ندارد و با دامه این روند، هویت تاریخی محله به تدریج از بین می رود. بافتهای تاریخی و قدیمی ضرورت انکار ناپذیردر شهرهای ایران بوده و ضمن دارا بودن بافتهای فرسوده هویت و اصالت شهر را با خود به همراه دارند. بنابراین دمیدن زندگی به کالبد متناسب با نیاز روز همراه با حفظ هویت و اصالت تاریخی ضوررت انکار ناپذیر می باشد. این نیاز به طرح رهیافت تجدید حیات شهری که ماهیت پولی و بلند مدتی را انعکاس می دارد، منجر می گردد. با توجه به جنبه های مختلف تجدید حیات شهری که شامل تجدید حیات تحمیلی، فرصت طلبانه، پیشگیرانه یا آینده نگرانه است، در این پژوهش جنبه های پیشگیرانه ای یا آینده نگرانه مورد استفاده قرار می گیرد. این گونه از تجدید حیات در مناطقی مانند محله صیقلان که بافت اجتماعی و اقتصادی رو به تنزل نهاده دارند، رخ می دهد. محله ی صیقلان جزء اولین محلات شهر رشت بوده که به مرور زمان به دلایل مختلفی از جمله تغییر الگوی مصرف ساختمان و تغییر نگرش محل زندگی (شمال و جنوب شهر) منجر به فرسودگی گردیده است، بنابراین این پژوهش با هدف تجدید حیات بافت محله ی صیقلان و بهبود عملکرد آن بر اساس روی کرد رمینه گرایی به گونه ای که این محله به محله ای پولی و سرزنده و هوشمند در شهر تبدیل شود انجام گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی است و برای جمع آوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده گردیده است. در نهایت هدف این پژوهش دست یابی به معیارهایی به منظور تجدید حیات این بافت قدیمی است.

بافت تاریخی، تجدید حیات، زمینه گرایی، محلات شهری، هویت