سپیده صحرایی - دانشجوی کارشناسی مهندسی فضای سبز، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
محمدمهدی ضرابی - عضو هیئت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
پدرام حصاری - استاد مدعو دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

رویکرد ایرانیان در شناسایی محیط زیست و احداث محیط های مصنوع زیستی (باغ و پردیس) بر اساس دو دیدگاه محیط شناسی اقلیمی و محیط شناسی تعهدی شکل می گیرد، چنان که ایرانی هرگز محیط زیست خود را جدای از فرهنگ و جهان بینی خود ندیده است. همین امر باعث شده است که باغ های ایرانی تمثیلی از باغهای بهشتی و مملو از معیارها و مفاهیم اسلامی باشند. بر این اساس آن چه بایستی در طراحی محیط زیست شهری و باغ های ایران مورد توجه قرا گیرد، بررسی و بازبینی مفاهیم عالیه اسلامی برخاسته از جهان بینی اسلامی است که رویکرد پژوهش حاضر را نیز تشکیل می دهد. بر ایناساس، در این گفتار به روش تحلیلی- تطبیقی با روجوع به آیات قرآنی و تفاسیر و سفرنامه های خارجی و نوشته های نویسندگان ایرانی تلاش می شود تا مفاهیم مرتبط با احیای باغ ایرانی منطبق بر معیارهای اسلایم استخراج شود. در فرهنگ های معناگرا که به بهشت به عنوان الگوی آرمانی خ ود می نگرند باغ بازتاب بهشت خواهد بود. و بنابراین در فرهنگ های دینی نحوه پرداخت باغ های مهم و بزرگ از جنبه های گوناگون آئینه اندیشه ها و باورهای مردمان هر دوره، از زندگی آرمانی در بهشت بر اساس اعتقادات دینی است. در حقیقت باغ، نامیدن مکانی است مقدس، مکانی که بخشایش ایزدی در آن به باشندگان عطا می شود. باغ ایرانی فضای آرامش و آسایش و محل غور و اندیشه تعریف می شود. بنابراین تحقق اهداف این پژوهش یعنی بازشناسی معیارها و مفاهیم اسلامی و زنده نگه داشتن و انتقال آنها به نسل های بعد براحیت از طریق بکارگیری این مفاهیم در طراحی باغ ها صورت می پذیرد. برای دستیابی به این مهم؛ بررسی باغ های ایرانی (بعد از اسلام) از طریق مطالعات- توصیفی- تحلیلی و استخراج برخی الگوها و معیارهای اصلی مؤثر بر باغسازی ایرانی ضروری می نماید تا پس از تطبیق با معیارهای اسلامی در قالب یک الگوی مناسب برای طراحی فضاهای سبز ارائه شود.

باغ ایرانی، معیارهای ایرانی- اسلامی، هویت ایرانی- اسلامی، فرهنگ ایرانی- اسلامی، بهشت قرآنی