حسن احمدی - دکترای شهرسازی، استادیار شهرسازی، دانشگاه گیلان
مهدی خداپرست - دکترای عمران، استادیار عمران، دانشگاه قم
شیما آزاد داور - کارشناس ارشد شهرسازی، علوم و تحقیقات مرکزی، اراک

حملات هوایی به مناطق شهری، امروزه به عنوان یک روش معمول در تمامی جنگ ها شناخته می شوند؛ لذا ارائه برنامه هایی به منظور کاهش اثرات ناشی از آن بر شهرها ضروری به نظر می آید. شهرسازی به عنوان یک دانش کاربردی، از طریق مداخله در ابعاد مختلف شهرها، می تواند زمینه کاهش آسیب پذیی شهرها در محلات هوایی را فراهم آورد. امروزه با پیشرفت های صورت گرفته در فناوری تسلیحات و تجهیازت نظامی، ساختمان های شهری بیشتر در معرضی خطر تهاجم قرار گرفته است. از مهمترین عوامل افزایش دهنده تلفات انسانی در حملات نظامی به مناطق شهری، شهرسازی غیراستاندارد و غیرمنطبق ساختمان ها با اصولی همچون مکان گزینی و جانمایی بهینه ساختمان، پراکندگی مناسب بنا، ردعایت اصول اختفا، استتار و فریب، درجه مرمت پذیی بالای ساختمان در ارتباط با پدافند غیرعامل است. آرایش فضاهای ساختمانی و نحوه ارتباط با پیرامون، امکانات ویژه ای را برای نجات جان افراد ایجاد نمده و باعث بهبود عملکرد و کاهش آسیب پذیری آن می شود. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال بررسی نقش پدافند غیرعامل در برنامه ریزی ساختمان های عمومی شهری که نتایج کلی آن در راستای شهر ایمن، شهر قدرت و شهربازدارنده است. نتایج حاکی از آن است، فرآیند مناسب برنامه ریزی به منظور کاهش آسیب پذیری ساختمان های عمومی شهر را می توان شامل چهار مرحله اصلی، تدوین اهدا، شناخت وضع موجود، تحلیل آسیب پذیری، تدوین راهبردها دانست.

فرآیند برنامه ریزی شهری، ساختمان های عمومی شهری، شهرسازی، پدافند غیرعامل