محمد احمد رجبی - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور
شهرزاد بدری - کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

اندیشه زیست بوم گرایی محصول اندیشیدن به طبیعت و برابر انگاری تمام اجزاء طبیعت و موجودات زنده با هم است. در اندیشه سبزها، ارگانیستی بودن جهان از همین اساس سرچشمه می گیرد. بر این اساس وابستگی متقابل اجزاء در ارگانیسم جهان ضامن حیات و دوام جهان (زیست کره) است. در این میان رابطه انسان با طبیعت به عنوان ارتباط متقابل و ارگانیسم جهان از اهمیت اساسی برخوردار است و به محض به هم خوردن این رابطه (بویژه ابزاری شدن طبیعت برای انسان) زیست کره با تهدیدات و خطراتی مواجه می شود. به عقیده کاپرا: «ما جزئی از طبیعت هستیم نه بر فراز آن. همه ساختارهای بزرگ تجارب ما و حتی خود زندگی به کنش متقابل خردمندانه و احترام آمیز با پهنه زیستمان بستگی دارد». (دابسون، 1378، 180) زیست بوم گرایی اندیشه ای برای زیست محیطی است. امابه دلیل هدف ها و معیارهایش به یک ایدئولوژی تبدیل شده است و با برخی از شاخه های دیگر چون محیط زیست گرایی متفاوت است. زیست بوم گرایی برای محیط اطراف غیر انسانی ارزش قائل است نه به خاطر مصلحت خود انسان بلکه به خاطر ارزش ذاتی خود آن. زیست بوم گرایی بیشتر می خواهد عامل زمین را که با وجود حضور در همه ی ایدئولوژی های سیاسی نوین نامرئی مانده است را برجسته سازد. زیست بوم گرایان غالباً به شدت نظر دارند که جهان طبیعی را باید الگویی برای جهان انسان ساخت. رابطه ی آنها را نیز می توان زن قرار داد. از آنجا که زنان کمتر از مردان به شیوه های مستقیم با طبیعت زندگی می کنند و عملکرد متفاوت و کمتر مغایر با طبیعت دارند و دلسوزانه برخورد می کنند، می توان اینگونه تجارب را سرچشمه ی دگرگونی دانست، چیزی که زیست بوم گرایان به دنبال آن هستند. بنابراین نزدیکی دو بحث فمنیسم و زیست بوم گرایی به خوبی ملموس است. در این پژوهش سعی شده است تا نقش متقابل مفمنیسم با اندیشه ی بوم گرایی به صورت توصیفی-تحلیلی و شفاف بیان شود.

زیست بوم گرایی، فمنیسم، جنبش سبزها، محیط زیست، بوم گرایی