رویکردی بر نوسازی و مرمت بافتهای فرسوده شهری

در سالهای اخیر بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری، به عنوان ضرورت دستیابی به توسعه پایدار شهری اهمیت ویژه ای یافته است و از این رو تهیه و اجرای طرحهای مختلف بهسازی و نوسازی بافتهای فروسده شهری در دسور کار برنامه ریزان و مدیران شهری کشور قرار گرفته است. هر تغییری در بافتهای شهری منجر به شکل گیری فضایی جدید می شود که خود پیامدهای ن وینی در پی دارد که به تبع آن اجرای طرح های بهسازی و نوسازی نیز از این قائده مستثنی نمی باشد. انتظار این است که پیامدها در دو بعد توسعه کالبدی بافت و توسعه اجتماعی- اقتصادی اجتماعات محلی مستقر در بافتهای فرسوده در مجموع مثبت باشد. از سوی دیگر، علاوه بر محصول و فرآورده این گونه طرحها، فرایند برنامه ریزی و اجرای طرح های بهسازی و نوسازی شهری مسئله با اهمیتی است که پیامدها را تحت تأثیر خود قرار می دهد. به عبارت دیگر مسیری که فرایند بهسازی و نوسازی شهری طی می کند در فرم و نتایج برآمده از آن در ابعاد مختلف اجتماعی- اقتصادی و کالبدی تأثیر بسیار مهمی خواهد داشت. به نظر می رسد که فعالیتهای بهسازی و نوسازی در بافتهای فرسوده شهری با رویکرد فعلی (غلبه سرمایه گذاری های عظیم و ازبالا جهت توسعه کالبدی)، نتوانتسه است به طور همزمان در توسعه همه جانبه این محلات تأثیر گذار باشد. در دیدگاه نوین، اجتماعات محلیی ساکن و شاغل در این بافتها هدف اصلی هستند و هدف از هر گونه تغییر و تحول، بهبهود کیفیت زندگی آنان و در نهایت توسعهاجتماعی ساکنان بافتهای مذکور است. در این دیدگاه هدف این است که از طریق مشارکت اجتماعات محلی در فرایند برنامه ریزی، فعالیتهای بهسازی و نوسازی به گونه ای طراحی گردد که منافع اقتصادی و اجتماعی برآمده از این فعالیتها متوجه اجتماعات محلی و نه صرفاً شرکتهای سرمایه گذاری، گردد. در این تحقیق مسئله مورد بحث از طریق مطالعه پیامدهای اجتماعی- فضایی برآمده از اجرای طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر شیروان، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج برآمده از این مطالعه نشان می دهد که توسعه پایدار محلات فرسوده شهری با رویکرد کنونی قابل دسترس نخواهد بود و به تغییری اساسی در دیدگاه حاکم بر فعالیتهای بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری کشور و در نتیجه تکیه بر فرآیندی مشارکت پذیر و اجتماع- محور نیاز می باشد.

Keywords:

بهسازی , نوسازی , بافت فرسوده , شهر , محله