فریبا گودرزی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
اسماعیل ضرغامی - دکتری معماری و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

معضل محیطی که امروزه با آن مواجه هستیم حاصل رفتارهای مخرب محیطی از مقیاس فردی تا مقیاسهای بزرگتر جامعه می باشد. نیازها و نگرش ها و ا نگیزه های ا نسانی پایه اساس این رفتارها است. بنابراین برای حل مسائل محیطی لازم است شناخت کامل نسبت به انسان و محیط اطراف آن به عنوان یک کلیت یکپارچه وجود داشته باشد، تا بتوان با ارزیابی و شناخت درست مشکلات و چالش های پیش روی مسائل محیطی در رابطه با انسان تصمیم گیری و سیاست گذاری کرد. بنابراین ضرورت پرداختن به مباحث میان رشته ای، که بتواند رابطی بین روانشناسی، علوم اجتماعی، علوم محیطی، سیاستگذاری و برنامه ریزی باشد، احساس می گردد. روانشناسی محیط واسطی میان منافع انسان و محیط زیست بوده و رشته نوپایی است که همزمان با مطرح شدن مباحث پایداری در سه دهه پایانی قرن بیست شکل گرفته و ابتدا در زمینه معماری به کار گرفته شده است. امروزه روانشناسی محیط کاربرد و پیشرفت زیادی در مباحث معماری و طراحی شهری و مع الواسطه در پایداری دارد، با این وجود زمینه های بهره برداری از این رشته در ایران هنوز به طور کامل شناخته نشده و از این رو در این مقاله سعی گردیده که زمینه ها و نقطه اثرهای مطالعات این مبحث بر روی مسائل پایداری شناسایی و تشریح شود. بدین مظور با توجه به هدف مقاله، جهت ارائه مدلهایی از مؤلفه های سازنده رفتار پایدار در مباحث روانشناسی محیط و همچنین با عنایت به نظری بودن بحث، نوع تحقیق در حیطه پژوهش های بنیادی می باشد. برای بررسی تئوری های مطرح در مباحث روانشناسی محیط و رفتار از روش استدلالی و تحلیل محتوای متن بهره گرفته شده و برای گردآوری اطلاعات در این تحقیق از مطالعه اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. بدین ترتیب نظریه ها و ئوری های روانشناسی محیط که در مباحث پایداری کاربرد دارند، گردآوری و حوزه های کاربرد آنها تحلیل گردیده و سپس به شناخت ریشه های رفتارهای مخرب محیطی پرداخته شده است. در نهایت دو مدل تحلیل رفتارهای پایدار، مورد نقد واقع شده و در نتیجه دو گونه از انواع استراتژی های تغییر رفتار بر اساس این مدل ها شناسایی گردیده است.

روانشناسی محیط، پایداری، تحلیل رفتار، سیاست گذاری، رفتار پایدار