مجید زارعی - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
الهه خدایار - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

بافت های تاریخی، بخشی از پیکره و بدنه شهر هستند که دارای ارزش های کالبدی، عملکردی، اقتصادی و فرهنگی، و جزء سرمایه های ملی اند که با قابلیت های خود می توانند در جذب گردشگر نیز نقش مهمی را ایفا کنند. در دوره صفوی و در سبک اصفهان، خیابان به مفهوم ایرانی خودش یعنی گذری که از میان باغچه ها و درختان در طول و عرض باغ کشیده می شود، در قالب خیابان گردشی- تفریحی از قبل طراحی شده پی ریزی می شود و نوع جدیدی از گذرهای شهری بروز کالبدی می یابد ک ه علی رغم عملکرد ارتباطی، ویژگی های گردشگری تفریحی را نیز به همراه دارد. توسعه های شهری جدید در کنار بی توجهی به مراکز و عناصر تاریخی شهر، به منزله بی توجهی به هویت شهری است؛ چرا که مراکز شهری همواره باید نمودی از هویت، تاریخ، فرهنگ و حیات شهری جامعه باشند. انتخاب شاه عباسی در این پژوهش به دلیل خصوصیات ویژه این محدوده است، چرا که ا ولاً در دوره صفوی اهمیت یافته و بنابراین مصادیق و ساختار اصلی آن در این دوره شکل گرفته است و می تواند نمایانگر ساختار سنتی شهرهای ایران باشد. دوم اینکه کرج، رشد و توسعه خود را در دوران مدرنیزم، پس از پایتختی تهران شاهد بوده و همین امر باعث ایجاد تغییرات کالبدی و ساختاری مهمی بر بستر شهر گردیده و بافت تاریخی آن را به شدت تحت تأثیر قرار داده است، بطوری که امروز کمتر کسی به آنها توجه داشته و از آن یاد می کند و تصور ناخوشایندی در ا ذهان عمومی ایجاد شده که کرج هیچ هویت تاریخی نداشته و تنها پذیرای سرریز جمعیت تهران بوده و به عنوان شهری خوابگاهی مطرح شده است. سوالی که مطرح می شود این است که آیا با روند حرکت شهرسازی امروز ماهیت و هویت این مرکز حفظ خواهد شد؟ و آیا می توان محدوده شاه عباسی کرج را بعنوان یک فضای مناسب میزبان گردشگری با تکیه بر شاخص های بومی و تاریخی طراحی نمود؟ روش تحقیق بصورت توصیفی و تحلیلی است. این تحقیق در نهایت با ارائه دستور العمل ها و راهکارهای پیشنهادی کیفیت فضای شهری محدده را ارتقاء داده و می تواند شاه عباسی را به عنوان یک فضای شهری موفق در سطح شهر به صورت مجموعه شاخص تاریخی فرهنگی گردشگری مطرح کند که زیبایی های مفهوم خیابان دوره صفوی را به همان ارائه می دهد.

بافت تاریخی، طراحی، فضای شهری، گردشگری، شاه عباسی