عصمت ناصری - گروه تحقیقات تغذیه، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مرتضی عبداللهی - گروه تحقیقات تغذیه، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
آناهیتا هوشیارراد - گروه تحقیقات تغذیه، انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

هدف: برای عملکرد مناسب جسمی و روانی رساندن مایعات کافی به بدن ضروری است. در کودکان کوچکتر الگوی مصرف مایعات احتمالا تحت تاثیر رفتارو عادات مراقبین آن ها قرار دارد در حالی که در کودکان بزرگتر و نوجوانان با افزایش استقلال و دسترسی بیشتر به محیط های غذایی مختلف ، الگوی مصرف مایعات نیز تغییرخواهد کرد. .در حال حاضر اطلاعات بسیار اندکی در زمینه مصرف مقدار و نوع مایعات در این گروه سنی وجود دارد. از این رو این بررسی به منظور پر کردن این خلاء اطلاعاتی با هدف تعیین نوع و میزان مصرف مایعات در کودکان و نوجوانان تهرانی صورت گرفته است. روش پژوهش: برای این مطالعه که در اردیبهشت ماه 1392 انجام گرفت، 789 دانش آموز مورد بررسی قرار گرفتند. تهران براساس منطقه جغرافیایی به سه منطقه شمال، مرکز و جنوب تقسیم شدو این تعداد دانش آموز از 18 مدرسه ( 9 مدرسه دخترانه، 9 مدرسه پسرانه) از سه مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان انتخاب گردیدند. دانش آمزان کلاس اول و پیش دانشگاهی وارد مطالعه نشدند. اطلاعات مربوط به مصرف مایعات از طریق پرسشنامه ثبت مایعات 7 روزه جمع آوری گردید. این پرسشنامه ها توسط پرسشگران در مدارس توزیع و روش تکمیل آن آموزش داده شد. نتایج و بحث:میانگین مصرف کل مایعات در تمام نمونه ها 500/6 ±1302/7 ml/d بود. در دختران میانگین مصرف 476 ±1217 و در پسران 511 ±1400 بود. این مقادیر کمتر از توصیه های WHO است (2100 میلی لیتر برای دختران و 2400 میلی لیتر برای پسران). نوشیدنی های مصرفی در 8 گروه کلی طبقه بندی شدند. مقدار مصرف کل این 8 گروه در جدول 1 نمایش داده شده است. بیشترین مقدار مایعات در میان وعده عصر( بین نهار و شام) و پس از آن با فاصله زیادی به ترتیب در میان وعده صبح و صبحانه مصرف می گردید. آب (51%)، شیر (14%) ، آب میوه (12%)، نوشابه های گازدار (7%، نوشیدنی های داغ و شربت ها (هر کدام 5%) و سایر نوشیدنی ها(5%) از کل مایعات مصرفی میان وعده صبح را تشکیل می دادند. در حالی که در میان وعده بعد از ظهر نسبت مصرف نوشیدنی های داغ(چای و قهوه) و شربت ها افزایش و نسبت مصرف آب، شیر و آب میوه کاسته می شد. نسبت دفعات مصرف شیر در خانه و مدرسه مشابه بود (به ترتیب 22% و 20%) در حالیکه نسبت مصرف آب میوه در مدرسه (13%) و خارج از خانه (14%) بیشتر از خانه (8%) بود. بیشترین نسبت مصرف نوشابه های گازدار همراه وعده نهار و شام و در رستوران بود (31%). نتیجه گیری کلی: نتایج این مطالعه نشان می دهد نیاز به مصرف مایعات در کودکان همراه با سایر نیازهای غذایی آنان باید مورد توجه قرار گیرد همچنین با آگاهی از عادات مصرف کودکان که شامل زمان و مکان مصرف نیز باشد، می توان برنامه ریزی های مناسب تر ی به منظور آموزش و اصلاح الگوهای غذایی نادرست انجام داد.

مایعات مصرفی، نوشیدنی ها، کودکان، میان وعده