سید سعید رضا احمدی زاده - دانشیار گروه مهندسی محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند
ریحانه دارایی - کارشناسی ارشد ارزیابی و آمایش سرزمین گروه مهندسی محیط زیست دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند

این مطالعه استفاده از روشهای تصمیم گیری صحیح و منطبق بر اصول توسعه پایدار را برای تعیین تناسب زمین در فاز توسعه شهربیرجند برپایه معیارهای اقتصادی - اجتماعی - زیست محیطی نشان می دهد. در آمایش و ارزیابی سرزمین برای توسعه شهری،عوامل موثر بر فرآیند برنامه ریزی توسعه شهری می تواند در 4 سرفصل در نظر گرفته شود: عوامل طبیعی(رستنیها، جانوران)، عوامل مصنوعی یا فیزیکی(زمین شناسی، خاک، اقلیم و...)، عوامل اقتصادی - اجتماعی ،سیاسی و عوامل تکنولوژیکی. اما متأسفانه توسعه شهرها عمدتاً براساس 3 دسته عوامل فیزیکی، اقتصادی اجتماعی - سیاسی و تکنولوژیکی انجام شده و عوامل زیست محیطی در نظر گرفته نمی شود، لذا این توسعه پایدار نخواهد بود. این مطالعه به شناخت مناطق مستعد توسعه شهری بر اساس منطق فازی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی همه عوامل ذکر شده در محیط GISو طراحی سه نوع شبکه استنتاجی فازی می پردازد. این شبکه ها هر کدام یک سناریوی توسعه شهری را مشخص می کنند: سناریوی حفاظت، سناریوی اقتصادی- اجتماعی و سناریوی تعادل. نتایج نشان از ترتیب نزولی وسعت زمینهای با قابلیت توسعه شهری در سناریوی اقتصادی- اجتماعی، تعادل و حفاظت می دهد. این مدل راهنمای مفیدی برای متخصصین آمایش سرزمین شهری در مکان یابی فاز توسعه شهری بوده و مدلی قابل تعمیم به سایر شهرها می باشد.

مکان یابی، سناریو ،مدل تحلیل سلسله مراتبی، منطق فازی، توسعه شهری، بیرجند