ام کلثوم زاهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی- فرایند- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر
محمود زارعی - گروه شیمی کاربردی – دانشکده شیمی- دانشگاه تبریز
نادر جعفرزاده - گروه شیمی- دانشکده علوم- دانشگاه آزاد اسلامی واحد

جذب سطحی با جاذب های زئولیتی یک روش موثر برای حذف مواد رنگزای راکتیو از محلولهای آبی می باشد. جاذبهای زئولیتی بدلیل ارزانی و سادگی کاربرد٬ توجه زیادی را بعنوان یک جاذب موثر در فرآیندهای حذف مواد رنگزا به خود جلب کرده اند. در این کار پژوهشی به دلیل فراوان و ارزان بودن، زئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) بعد از فعالسازی مورد استفاده قرار گرفت و تاثیر پارامترهای مختلف نظیر pH٬ مقدار جاذب مورد استفاده و غلظت اولیه مواد رنگزا بر روی جذب ماده رنگزایReactive blue 21 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در فرآیند جذب سطحی٬ در محدوده غلظت مورد آزمایش ماده رنگزای RB21 با افزایش مقدار مصرفی جاذب راندمان حذف کاهش می یابد و آزمایشها نشان داد که جذب در 8=pH بهتر از سایر pH های مورد بررسی می باشد. در مورد اثر غلظت اولیه ماده رنگزا نیز مشاهده شد که با افزایش غلظت٬ میزان راندمان حذف کاهش می یابد. از بین مدلهای سنتیکی مورد بررسی قرار گرفته فرآیند جذب سطحی مطابقت بیشتری با مدل سنتیکی شبه درجه دوم نشان داد. ایزوترمهای جذبی لانگمیور٬ فروندلیچ مورد بررسی قرار گرفتند که ایزوترم فروندلیچ بیشترین مطابقت را نشان داد. در ادامه پارامترهای ترمودینامیکی مطالعه شدند که تغییرات انرژی آزاد گیبس ( ) در محدوده دمایی 34 و 50 به ترتیب برابر با28/68- و30/6819mol-1KJ٬ تغییر آنتالپی ( ) برابر با 0/3mol-1 KJ- و تغییر آنتروپی برابر با J 0/092mol-1 k-1بدست آمد. تصاویر SEM، XRD و FTIR از زئولیت مورد استفاده تهیه گردید و کریستالهای متخلخل نامنظم با میکروحفره های موجود در سطح زئولیت دیده شد. نتایج آنالیز FTIR نشان دهنده انجام موفقیت آمیز فرآیند فعالسازی می باشد.

زئولیت ٬ جذب سطحی٬ مدلهای سنتیکی٬ ترمودینامیک٬ ایزوترم