محمدامین صالحی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه پیام نور اوز-استان فارس، ارائه دهنده مقاله
یوسف رحیم سوری - عضو هیات علمی گروه زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه ارومیه
غلامعلی معاف پوریان - عضو هیات علمی گروه زمین شناسی دانشگاه پیام نور اوز-استان فارس

عناصر نادر خاکی به عنوان اثر انگشت (Finger printing) در فرآیندهای ماگمایی و تشکیل سازندها مورد استفاده قرار می گیرد. این عناصر نقش مهمی در تعیین تکامل و متالوژیکی و پتانسیل توده کانسنگ دارد. به دلیل اهمیت این موضوع اقدام به مطالعه بر روی عناصر نادر خاکی اندیس آهن بهرام آباد مهاباد نموده ایم تا درک صحیح تری از شرایط تشکیل و نحوه فرایند تشکیل این کانسار بدست آوریم. نمونه های کانسنگ آهن بهرام آباد دارای غنی شدگی LREEs نسبت به HREEs هستند و سیال از کلر غنی تر بوده است. با توجه به آنومالی مثبت Eu در یکی از نمونه های باید گفت که احتمالاً سیال اولیه تشکیل دهنده آهن دارای حرارت بالاتر از250C⁰ و فوگاسیته اکسیژن پایین و اسیدیته بالایی بوده و توانسته آهن را به وسیله کمپلکس های کلریدی انتقال دهد. در اعماق آهن عموماً به صورت فرو(Fe+2 ) وجود دارد. در این شرایط مگنتیت ها تشکیل شده اند. در ادامه تشکیل کانسنگ آهن احتمالاً شرایط نفوذ سیال در شکستگی ها و فضاهای خالی سنک میزبان مهیا شده است که در پی فعالیت های تکتونیکیدر منطقه حاصل شده و در اثر اختلاط این سیال اسیدی با سیالی با منشأ احتمالاً جوی با شرایط قلیایی (PH زیاد)، فوگاستیه اکسیژن متوسط تا زیاد و بالا رفتن PH سیال موجود، حرارت کاهش یافته است و در این شرایط یون فریک (Fe+3 ) که تحت شرایط اکسیدی شکل می گیرد و در تشکیل کانی ها مشارکت می کند هماتیت ته نشست یافته است. از روی الگوهای عناصر نادر ختکی میتئان ملاحظه نمود که الگوی REE کانسنگ ها با الگوی نمونه های سنگی مشابه بوده و این سیما ممکن است نمایانگر وابستگی زایشی این کانسنگ ها با ماگمای والد نمونه های سنگی یاد شده باشد. با قرار دادن نمونه های بهرام آباد در نمودار های تعیین نوع ژنز کانسارها نمونه های این کانسار در محدوده گرمابی قرار می گیرند. بنابراین تیپ کانسار از نوع هیدروترمال است.

ذخایرآهن، مگنتیت، هماتیت، عناصر نادر خاکی، آنومالی Ce و Eu، پنانسیل آهن بهرام آباد، مهاباد